OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİ TARAFINDAN KULLANILAN RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARININ GÜNCEL PROGRAMDAKİ DÖRT GELİŞİM ALANINI KAPSAYAN KAZANIMLARA GÖRE İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, okul öncesi öğretmenlerinin öğretim etkinlikleri sırasında tercih ettikleri resimli çocuk kitaplarının MEB (2013) okul öncesi eğitim programındaki kazanımları ne düzeyde kapsadığını belirlemektir. Araştırmanın ikincil amacı ise okul öncesi öğretmenlerinin resimli çocuk kitaplarına yönelik pedagojik görüşlerini keşfetmektir. Belirtilen amaçlara ulaşmak için nicel ve nitel veri toplama ve analiz süreçlerini birlikte barındıran bir araştırma deseni olan sıralı araştırıcı karma yöntem tasarımıkullanılmıştır. Araştırma kapsamındatoplanan verilerin, gerçekleştirilen analizlerin ve analizler sonrası ulaşılan sonuçların inandırıcılığını sağlamak için veri çeşitlemesi, iç geçerlik ve dış denetim, dış geçerlik ve güvenirlik ölçütleri yerine getirilmiştir. Bu araştırma, bir vakıf anaokulunun hizmet içi eğitimleri kapsamındaki hikâye atölyesine dâhil edilen40 okul öncesi öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın ilk aşamasında, bu öğretmenlerin tavsiye ettiği 100 resimli çocuk kitabı üzerinde analizler gerçekleştirilmiştir. İkinci aşamada ise 40 katılımcı içerisinden seçilen 10 okul öncesi öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak beş sorudan oluşan görüşme formu kullanılmıştır. Bu sorular; öğretmenlerin resimli çocuk kitaplarını neden tercih ettikleri, onları öğretim etkinleri sırasında nasıl kullandıkları, çocuklardan aldıkları dönütler, kitapların öğretimin niteliğini ve çocukların gelişim alanlarını nasıl etkilediğine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Araştırmada toplanan nicel ve nitel verilerin analizi, toplamda üç adımda ve dört farklı veri analizi yöntemi aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. İlk adımda, 40 okul öncesi öğretmeninin belirttiği 100 kitap üzerinde araştırmacı tarafından geliştirilen rubrik aracılığıyla betimsel analiz yapılmıştır. Rubrik, resimli çocuk kitaplarının programdakidört gelişim alanının altında yer alan 58 kazanımı ne düzeyde kapsadığını belirmeye olanak sağlamaktadır. İlgili rubrik için ortalama değer 58’dir.İkinci adımda, betimsel analiz sonrası ulaşılan veriler nicelleştirilerek her bir x gelişim alanı ve toplam puanlara göre grafik ve tablolar yardımıyla yorumlanmıştır. Ayrıca bu nicel veriler üzerinde betimsel istatistik analizi yapılmıştır. Bu şekilde hikâye atölyesine sunulan kitapların programdaki kazanımları kapsama düzeyi belirlenmiştir. Veri analizlerinin son adımında, 10 öğretmenle gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen nitel veriler üzerindesürekli karşılaştırma yöntemi temelinde tümevarımsal içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçları; araştırmaya katılan okul öncesi öğretmenlerinin tercih ettikleri resimli çocuk kitaplarının güncel programdaki kazanımları karşılamak açısından yetersizolduğunu ortaya çıkarmıştır. Okul öncesi öğretmenleri resimli çocuk kitaplarını seçerken kitapların bilişsel ve dil gelişim alanlarına uygunluğuna, kitabın kimliği ve biçimsel özelliklerine ve öğretimin niteliğine sunacağı potansiyel katkıya dikkat etmektedirler. Son olarak okul öncesi öğretmenleri resimli çocuk kitaplarını ağırlıklı olarak sosyal-duygusal ve dil gelişim alanı ile ilişkilendirme eğilimindedirler. Ulaşılan sonuçlar, mevcut literatür temelinde derinlemesine tartışılmış ve gerekli öneriler verilmiştir.