Özge

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, karar verme temelli beslenme eğitiminin okul öncesi öğrencilerinin beslenme davranışlarını nasıl etkilediğini keşfetmektir. İkinci amacı ise beslenme eğitimi öncesinde ve sonrasında öğrencilerin karar verirken kullandıkları akıl yürütme örüntülerini ortaya çıkarmaktır. Belirtilen amaçlara ulaşmak için nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırma kapsamında örnek menü seçenekleri, haftalık etkinlikler ve video kayıtlar aracılığıyla veriler toplanmıştır. Araştırma 2020-2021 eğitim öğretim yılı Elazığ ilinde bir anaokulundan , hazırlık sınıfındaki sekiz öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Henüz beslenme eğitimi almamış olan çocuklara beslenme uzmanı tarafından hazırlanmış olan kahvaltı, öğlen ve akşam yemeği menüleri sunulmuştur. Bu menüler sağlıklı, sağlıklı gibi görünen ve sağlıksız olacak şekilde öğrencilerin seçimine sunulmuştur. Burada öğrenciler bireysel olarak etkinliğe alınmıştır. Bunun temel amacı ise çocukların birbirlerinden etkilenmemesi yönündedir. Menüler çocuklara işitsel olarak okunmasının yanında görsel olarak da sunulmuştur. Çocukların üç alternatifli menülerden birini seçmeleri istenmiştir. Sonrasında grup içerisinde sorularak çocukların karar verirken arkadaşlarından ne derece etkilendiği incelenmiştir. Haftada iki gün verilen beslenme eğitimi genel olarak saat 10.00 ile 11.00 arasında gerçekleştirilmiştir. Bu saatlerin seçilme sebebi çocukların öğrenmeye daha açık oldukları saat olmasından kaynaklanmaktadır. Eğitim sonucunda çocuklara tekrar menü örnekleri gösterilip seçim yapmaları istenmiştir. Eğitim öncesi ve eğitim sonrasında çocukların kararları puanlandırılmıştır. Bu puanlar sağlıklı olan menü için 1, sağlıklı gibi görünen sağlıksız menü için 0, sağlıksız olan menü için -1 şeklindedir. Yapılan analizler sonucunda eğitim öncesinde öğrecilerin beslenme tercihleri sağlıksız yönde iken eğitim sonrasında sağlıklıya doğru kaymıştır. Ayrıca çocukların aynı hafta içerisinde bireysel ve grupla yaptıkları seçimlerde de farklılıklar olduğu görülmüş, çocukların karar verirken birbirlerinden etkinelndikleri sonucuna varılmıştır. Son olarak katılımcıların karar verirken kullandıkları akıl yürütme örüntülerinin analizleri yapılmıştır. Bu analizler yapılırken Sadler ve Zeidler (2005) tarafından hazırlanan informal akıl yürütme örüntüleri rubriği kullanılmıştır. Beslenme eğitimi öncesinde katılımcıların karar verirken kullandıkları akıl yürütme örüntülerinde duygusal ve sezgisel yönler ağırlıklı olduğu, beslenme eğitimi sonrasında ise çocukların informal akıl yürütme örüntülerinde mantıksal yönler daha ağır bastığı saptanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular temelinde mevcut literatür göz önünde bulundurularak gerekli tartışmalar yapılmış ve pedogojik öneriler verilmiştir.