ANNELERİN DUYGUSAL YEME BİLİŞSEL KISITLAMA VE KONTROLSÜZ YEME DAVRANIŞLARININ ÇOCUKLARIN BESİN TÜKETİMİNE ETKİSİ

Abstract

Aile bireylerinin, özellikle ebeveynlerin okul öncesi ve okul çağındaki çocukların yeme davranışlarının düzenlenmesi ve gelişmesinde önemli rol model oldukları yapılan çalışmalarda vurgulanmaktadır. Annenin beslenme bilgisinin de çocuklar için evde hazırlanan besinlerin miktarı ve çeşidini, çocuğun beslenme durumunu etkileyebileceği belirtilmektedir. Bu çalışmada annelerin duygusal yeme, bilişsel kısıtlama, kontrolsüz yeme davranışlarının ve beslenme bilgi düzeylerinin çocukların besin tüketimine olan etkisinin incelenmesi planlanmıştır. Mevcut araştırma Maltepe Yönder Kolejinde eğitim görmekte olan ve çalışma katılmaya gönüllü 6,5-8 yaş ilköğretim öğrencileri ve anneleri üzerinde yürütülmüştür. Katılımcılara ait veriler üç bölümden oluşan anket ile toplanmıştır. Anketin birinci bölümünde demografik veriler sorgulanırken, ikinci bölümde annelerin yeme davranışlarını saptamak amacı ile üç faktörlü beslenme anketi (TFEQ-Tr21), üçüncü bölümde ise beslenme bilgi düzeyini ölçmek için yetişkin beslenme düzeyi ölçeği (YETBİD) kullanılmıştır. Çocukların besin tüketim kayıtları BeBİS 8.1 programında analiz edilmiştir. TFEQ Tr21’e göre annelerin bilişsel kısıtlama (BK) puanı, duygusal yeme (DY) ve kontrolsüz yeme (KY) puanlarına göre yüksek bulunmuştur bununla birlikte annenin duygusal yeme puanı ile BKİ’si arasında pozitif korelasyon olduğu saptanmıştır (p<0,05). Annelerin YETBİD puanları ile çocuklarının lif tüketimleri karşılaştırıldığında YETBİD besin tercihi puanı yüksek olan annelerin çocuklarının lif tüketimlerinin yeterli olmadığı görülmüştür (p<0,05). Beslenme davranışı yönünden bilişsel kısıtlamanın yüksek olduğu çalışma grubumuzda, beslenme davranış grupları (bilişsel kısıtlma, duygusal ve kontrolsüz yeme) ile çocukların besin öğelerini tüketimlerinin yeterliliği arasında bir ilişki görülmemiştir. Bununla birlikte annelerin YETBİD besin tercihi puanı ile çocuklarının karbonhidrat alımı, B6 vitamini, potasyum, magnezyum, demir minerali ve omega-6 alımları arasında negatif, protein tüketimleri açısından ise pozitif yönde istatistiksel anlamlılık saptanmıştır (p<0,05). Bu sonuç annelerin besin tercihlerini doğru yapmalarına rağmen çocukların bu konuda kendilerine ait besin seçimleri, arkadaş, çevre gibi olası parametreden daha fazla etkilenmiş olabilecekleri şeklinde yorumlanmıştır. Bununla birlikte protein tüketimi açısından değerlendirildiğinde ise annelerin büyüme ve gelişme çağında çocuklarının beslenmesinde en fazla dikkat ettikleri besin ögesinin protein olduğu düşünülmüştür. Çocukların sosyalleşmeye yeni başladıkları bu dönemde beslenme alışkanlıkları pek çok parametreden etkileniyor olabilir ve bunun daha iyi anlaşılabilmesi için okul, aile ve arkadaş çevresini kapsayan çalışmalar bu konuda daha aydınlatıcı olabilir.