YEREL YÖNETİMLERİN YOKSULLUKLA MÜCADELESİ (EYÜP BELEDİYESİ ÖRNEĞİ)

Abstract

Dünya ölçeğinde sanayi devrimi ile başlayan kent yoksulluğu olgusu Türkiye'de 1950'li yıllardan itibaren varlığını hissettirmeye başlar. 1950'lerden itibaren kırsal alandan kente yönelen göç ve kent içinde yaşanan yatay sosyal hareketlilik, beraberinde sosyal, ekonomik ve endüstriyel bir dönüşüm sürecini başlatmıştır. Bu dönüşüm sürecinde, özellikle sanayileşmenin çok önünde bir hızla seyreden kentleşme nedeniyle kentlerde hızla artan işsizlik, diğer taraftan emek yoğun sektörden, önce sermaye yoğun sektöre, sonra da bilgi yoğun sektöre doğru yaşanan geçiş sürecinde gerekli uyumu sağlayamadığı için iş imkanı bulamayan bireylerin normal yaşam standartlarından mahrum kalmaları sonucu doğmuştur. Bu dönüşümün yarattığı nitelikli iş gücü taleplerini kendi imkânları ile kendilerini geliştirerek karşılamak imkanından yoksun olan kent yoksulları hayatlarını idame ettirmek için ya kayıt dışı istihdamın objesi olmuşlar ya da bu sorunlarını enformel sektörler aracılığı ile çözmeye çalışmışlardır. Küreselleşme ile derinleşen ve keskinleşen kentsel yoksulluk olgusu ile mücadele etme zorunluluğu her şeyden önce "sosyal devlet" ilkesinin doğurduğu anayasal bir zorunluluktur. Başlangıçta merkezi yönetimin görev alanında yer alan yoksullukla mücadele günümüzde belediyelerin de temel fonksiyonlarından biri haline gelmiştir. 1973 yerel seçimlerinden sonra üç büyük şehirde belediye başkanlıklarını kazanan CHP'li belediye başkanlarının uygulamaları ile başlayan toplumcu belediyecilik tartışmaları ve kent yoksulluğu ile mücadele edilmesi gerekliliğine vurgu yapan sosyal belediyecilik, 2004 belediye reformunun da önemli taleplerinden biridir. Kent yoksulluğu ile mücadele etmeyi daha önce kendiliğinden yerine getiren belediyeler 2004 reformu sonrasında bu mücadelenin temel paydaşlarından biri haline gelmiştir. Bu çalışmada 2004 belediye reformu sonrasında kent yoksulluğu ile mücadele konusunda belediyelerin yetkileri tanımlanarak Eyüp Belediyesi'nin kent yoksulluğu ile mücadele çerçevesinde ortaya koyduğu politikalar değerlendirilmiştir.