KUR RĠSKĠNĠN YÖNETĠLMESĠNDE MERKEZ BANKASININ POLĠTĠKA VE UYGULAMALARININ ETKĠLERĠNĠN VE REEL SEKTÖRE YANSIMALARININ ANALĠZĠ: BĠR ÜLKE UYGULAMASI TÜRKĠYE

Abstract

Altın yerine geçecek uluslararası bir para birimi ve sabit kur sisteminin ilk kez Bretton Woods antlaĢması ile hayata geçiriliĢinden bu yana, ne liberal ekonomi politikaları Amerika BirleĢik Devletleri Ulusal para birimi doların kullanımını küreselleĢtirmiĢtir. Dalgalı döviz kuru sisteminin 1980‟li yıllarla birlikte daha fazla ülke tarafından benimsenmesi sonucu, dünyada yaygınlaĢan küresel sermaye hareketleri az geliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkelerin ekonomik durumlarını sıkıntıya sokmuĢ, kur farklılıkları kaynaklı finansal risklerin doğmasına yol açmıĢ ve sektörleri döviz kuru, faiz oranı ve kredi riskleri ile karĢı karĢıya bırakmıĢtır. Belirtilen sorunlara karĢı merkez bankaları bazı araçlar kullanarak mücadele etmektedir. Yabancı kur üzerine kurgulanmıĢ ve doların etkili olduğu bu ekonomik modelin daha zayıf ülkeler açısından sonuçlarının kur farklılıklarından kaynaklanan finansal riskleri yarattığı ve ülkelerin ellerindeki kısıtlı olanaklarla kabul ettikleri serbest ekonomik modelin oyun kurallarını sürdürmeye çalıĢtıkları anlaĢılmaktadır. Durumdan en çok etkilenen kesimlerin sosyal tabakalar ile reel sektör olduğu fark edilmektedir. Bu sebeple, oyunun kurallarının sermaye sahibi aktörler tarafından belirlendiği ne liberal anlayıĢa karĢı ülkelerin merkez bankalarının devreye girmeye çalıĢtıkları görülmektedir. Kullanılan araçlar veya benimsenen para politikasının finans sektörünü ayıracak Ģekilde tasarlanması doğru değildir. Bu çalıĢmada, kur riskinin yönetilmesinde Merkez Bankasının politika ve uygulamalarının etkilerinin ve reel sektöre yansımalarının analizi ve Türkiye açısından durumun incelenmesi amaçlanmıĢtır. Sonuç olarak, Dünyada jeopolitik gerginliklerin tırmandığı bir dönemde küresel enflasyondan kaynaklanabilecek olası baskının MB‟ını ve para politikalarını ciddi biçimde köĢeye sıkıĢtırdığı fark edilmektedir. Bu sebeple, siyasi irade ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası‟nın geleneksel veya alıĢılagelmiĢ para politikası tutumlarını gözden geçirmesi ve özellikle reel sektörün korunacağı bir para politikasına ağırlık vermesi gereklidir.