YEME MOTİVASYONU ANKETİ KISA FORMUNUN TÜRKÇE UYARLANMASI, GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Yeme Motivasyonu Anketi’nin (TEMS) kısa formunun Türkçe geçerlilik ve güvenilirliğinin 18-65 yaş bireylerde belirlenmesidir. Araştırma Eylül 2020- Ocak 2021 tarihleri arasında 573 katılımcı ile yürütülmüştür. Anket katılımcılara uygulandıktan 2 hafta sonra katılımcılar arasından rastgele seçilen 235 kişi üzerinde test- tekrar test uygulaması yapılmıştır. Anketin geçerlilik analizi için dil, kapsam ve yapı geçerliliği uygulanmıştır. Anketin güvenilirliğini belirlemede, iç tutarlılık analizi, madde geçerliliği ve madde ayırt edicilik analizi ve test- tekrar test güvenilirliği yapılmıştır. Dil geçerliliği için, anketin İngilizce ve Türkçe formundan elde edilen puanlar arasındaki korelasyona bakılmıştır ve iki form arasında yüksek yönlü pozitif korelasyon olduğu saptanmıştır. Kapsam geçerliliği çalışmasında, kapsam geçerlilik oranı her madde için 0,75 ve üzerinde ve kapsam geçerlilik indeksi 0,97 olarak belirlenmiştir ve elenen madde olmamıştır. Anketin yapı geçerliliğini belirlemek için öncelikle açıklayıcı faktör analizi (AFA) yapılmış ve toplam varyansın %76.94’ünü açıklayan 15 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. AFA’dan elde edilen madde-faktör yapısının doğrulayıcı faktör analizi ile model uyumu test edilmiş ve anketin on beş faktörlü yapısının uyum indekslerinin iyi uyum kararı sonucunda doğrulandığı görülmüştür. Maddelerin ayırt edicilik güçlerini belirlemek için madde toplam korelasyonu hesaplanmış ve t-testi kullanılarak üst %27’lik ile alt %27’lik grupların madde ortalamaları arasındaki farkların anlamlılığı analizinde üst ve alt grupların madde ortalamaları arasındaki tüm farkların anlamlı olduğu saptanmıştır. Anketin güvenilirliğinin ve iç tutarlılığının belirlenmesi için Cronbach Alfa ve diğer güvenilirlik kriterleri 0,70 değerini geçerek, güvenirlik yüksek düzeyde elde edilmiştir. TEMS’in test- tekrar test uygulamasında pozitif yönlü anlamlı ilişki saptanmıştır. Bu sonuçlara bağlı olarak; TEMS anketinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.