DİJİTAL BAĞIMLILIĞIN 3-6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARDA İLETİŞİM BECERİLERİNE ETKİSİ

Abstract

Dijital bağımlılığın 3-6 yaş arası çocuklar üzerindeki etkilerinin çeşitli değişkenler bağlamından incelenmesini amaçlayan bu çalışmada, İstanbul ilindeki okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapan 15 öğretmenle yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmelerde elde edilen ses kayıtlarının dökümleri alınmış ve elektronik ortamda düzenlenmiştir. Çalışmada öncelikle katılımcıların 3-6 yaş çocuklarının gelişim özellikleri ve dijital araçları kullanma durumları konusundaki görüşleri arasındaki benzerlikleri ortaya çıkarmak üzere Kelime Korelasyon analizi yapılmıştır. Çocuk gelişimi bölümü kökenli iki öğretmenin görüşleri ile mesleki deneyim süresi 5 yıldan fazla olan öğretmenlerin görüşleri arasında yüksek düzeyli korelasyonlar gözlenmiştir. Devamında, dökümler incelenmiş ve katılımcıların ürettikleri kodlar belirlenmiştir. Katılımcılar tarafından oluşturulan kodlar, benzer özelliklerine göre bir araya getirilerek kategoriler altında toplanmıştır. Kategoriler temalarla ilişkilendirilerek sunulmuştur. Yapılan görüşmelerden elde edilen veri çözümlendiğinde, katılımcıların, günümüzün önemli sorunları arasında yer alan dijital bağımlılık ve bunun 3-6 yaş grubu çocuklar üzerindeki etkileri konusunda ifade ettikleri görüşlerin, araştırma sorularıyla paralellik arz edecek biçimde 11 tema altında toplanmasına karar verilmiştir. İlk tema genel olarak öğrencilerin sosyal davranış özelliklerine ilişkin öğretmen görüşlerini içerirken, ikinci tema bilişsel davranış özelliklerini, üçüncü tema da öğrencilerin psikomotor davranış özelliklerine ilişkin görüşleri içermektedir. Dördüncü tema okulöncesi öğretmenlerinin 3-6 yaş çocuklarının dijital araç kullanımına ilişkin genel görüşlerine odaklanırken, beşinci tema yoğun dijital araç kullanımının çocukların davranışlarına olan etkilerini incelemektedir. Altıncı tema dijital araç kullanımının çocukların sosyal gelişimleri üzerindeki etkilerini incelerken, yedinci tema bu etkileri bilişsel gelişim bağlamında, sekizinci tema da psikomotor gelişim bağlamında incelemektedir. Dokuzuncu tema 3-6 yaş arası çocukların ideal dijital araç kullanma süresine ilişkin öğretmen görüşlerine yönelik iken, onuncu tema dijital araç kullanımının çocuklar üzerindeki olumsuz etkisini araştırmaktadır. On birinci ve son tema da öğretmenlerin dijital araç kullanımına ilişkin önerilerine odaklanmaktadır. İstanbul ilinde görev yapan, okulöncesi ve çocuk gelişimi öğretmenliği kökenli katılımcıların görüşleri incelendiğinde, 3-6 yaş grubu çocukların, içinde yaşanılan çağın gereklerine uygun bir biçimde fiziksel, bilişsel, duyuşsal gelişim davranışları gösterdikleri, dijital araçlarla zaman geçirme süreleri arttıkça çocuklarda istenmeyen kimi davranış farklılıklarının gözlendiği, dijital araç kullanım sürelerinin belli bir sınırda tutulduğunda ise çocukların bilişsel ve duyuşsal gelişimlerine katkı sunabileceğini düşündükleri söylenebilir. Çalışma bir bütün olarak değerlendirildiğinde, erken dönem çocukları bir bütün olarak ele alması ve dijital araç xvi kullanımına ilişkin detaylı sonuçlara ulaşması nedeniyle araştırmanın ilgili alanyazına katkı sunduğu, bu nedenle önemli olduğu düşünülmektedir.