ÇĠĞ SÜTLERDE BAZI FĠZĠKSEL VE KĠMYASAL ÖZELLĠKLER ĠLE AFLATOKSĠN M1 VARLIĞININ ĠNCELENMESĠ DOKTORA TEZ

Abstract

Türkiye‘de 2019 yılında toplam 10 milyon ton inek sütü üretilmiştir. Bu miktarın yüzde ellisi hayvan sayısı on ya da daha az olan küçük ölçekli çiftlikler tarafından karşılanmıştır. Aflatoksinler (AF) son derece toksik ve kanserojen mikotoksin metabolitleridir. Aralarında, AFB1 hayvan karaciğerinden metabolize edilerek çok daha da toksik olan AFM1‘e dönüştürülmektedir. Bu sebeple, AFB1 ile bulaş olmuş yemin süt üretimi amaçlı yetiştirilen hayvan tarafından tüketilmesi insan sağlığı için risk teşkil etmektedir. Bu çalışmada, Türkiye‘nin farklı coğrafi bölgelerinden toplanmış olan çiğ inek süt örneklerinde bazı fiziksel ve kimyasal parametreler ile AFM1 düzeyinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, toplam 105 adet süt örneği toplanmıştır. Örnekler, bazı fiziksel ve kimyasal parametreleri (nem, protein, yağ ve pH) test edilmiş ve HPLC ile AFM1 düzeyi bakımından durumları incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, incelenen süt örneklerinde nem, protein, yağ ve pH değerleri ortalaması sırasıyla %87.2±2.0, 3.6±0.2 g/100 ml, 4.1±0.8 g/100 ml ve 6.5±0.4 bulunmuştur. Ayrıca, örneklerin %10.5‘inin, özellikle Adıyaman, Elazığ ve Malatya, AFM1 içerdikleri (ortalama 0.024±0.012 µg/kg), ancak üst sınır değeri olan 0.05 µg/kg‘ın altında kaldıkları tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye‘nin farklı bölgelerinden toplanan çiğ inek sütü örneklerinin fiziko-kimyasal kalite kıstaslarını karşıladıkları, AFM1 düzeyi bakımından ise tüketiciler için risk oluşturmadıkları ve hayvan beslenmesinde kullanılan yemlerin AFB1 açısından güvenli oldukları belirlenmiştir.