MİLLİ GÜÇ UNSURU OLARAK İSTİHBARAT ETKENİNİN ANALİZİ

Abstract

Devletler, uluslararası ilişkiler sahasının en önemli oyuncuları olarak bekalarını sağlamak, tehlikeleri öngörebilmek, tehditler karşısında tedbir almak, rakiplerine üstün hale gelmek, topluma daha fazla refah sunmak için gerekli bilgileri toplamak ve güç dengesi oluşturmak isterler. Temin edilen bu bilgilerin sistemli bir şekilde değerlendirilmesiyle istihbarat üretilir. Devlet oluşumunun önemli bileşenlerinden birisi olan istihbarat, güvenliğin de en önemli işlevlerinden birini oluşturmaktadır. Ulusal ve uluslararası güvenliğin ileri derecede karmaşık hale geldiği günümüzde, devletlerin istikrarsızlık ve çatışma ortamını kendi çıkarına kullanmak istemesi ve mevcut durumdan en fazla faydayı sağlama gayreti de istihbarata ayrı önem atfedip hayati ve stratejik bir etken olarak milli güç unsurları arasında yer almasını sağlamaktadır. 21. Yüzyılın ilk çeyreğinde her alanda kendini hissettiren dijitalleşmenin sonucunda hem güvenlik hem de istihbarat faaliyetlerinde otomasyonu gerektiren, veri ve bilginin sürekli olarak arttığı bir döneme girilmiştir. Yani bilgi çağıyla birlikte istihbaratın altın dönemi başlamıştır. Bu durum ulusal güvenlik stratejilerinin oluşturulma sürecinde ve güvenliğin yaşamı ilgilendiren tüm alanlarında üstünlük sağlayabilecek istihbaratın gerekliliğini artırmaktır. Gelecek ile ilgili yürütülen olası tehditleri belirlemeye yönelik istihbarat faaliyetleri, ulusal güvenlik stratejileri için temel oluşturup ileriye dönük hedeflerin gerçekleştirilebilmesi noktasında yüksek öneme sahiptir. İstihbarat unsurunun devinimsel doğası; özellikle 11 Eylül saldırıları sonrasında artan çalışmalarla beraber daha öncesinde üstüne düşülmeyen tartışmalı konulara da değinerek, ilgili konular üzerinde detaylı araştırmalar yapılması gerekliliğini ortaya koymuştur. Diğer yandan, çağdaş döneme ait bir unsur olarak istihbaratın tarihsel gelişimi, İngiltere, ABD ve Rusya’yı incelemeyi gerekli kılmıştır. Bu üç ülke istihbarat hakkında halihazırda, kısmen güvenilir sayılabilecek nitelikte önemli miktardaki belgeyi, bilim insanları ve kamuoyu için ulaşılabilir duruma getirmiştir. Ayrıca bu ülkeler bir önceki yüzyılda istihbarat alanında ki gelişmelerine nazaran daha fazlasını üretebilmiştir. İstihbaratın öneminin anlaşılmasına katkı sağlayanlar arasında adı anılması gereken diğer ülkeler ise; öncelikle Çin ve Fransa olup, bu ülkelerin ortak noktalarından biri Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi çatısı altında daimî üye olarak yer almalarıdır.