TÜRKİYE AZERBAYCAN; STRATEJİK İŞBİRLİĞİ KAPSAMINDA ASKERİ İLİŞKİLER

Abstract

1990’lı yıllardan itibaren SSCB’de daha açık bir şekilde kendini gösteren siyasi ve ekonomik buhranlar bölgenin siyasi manzarasında kısa bir süre içerisinde büyük değişikliklerin ortaya çıkacağının ayak sesleriydi. Nitekim, bu durum 1991 yılında bağımsızlık harekatının tüm birlik ülkelerine yayılması ile sonuçlanacak, zamanla kan dökülerek işgal edilen bu topraklar tekrar bağımsızlık mücadelesi vererek bağımsızlıklarına kavuşmaya başlayacaklardı ki, bu süreçte bağımsızlığını elde eden 15 ülkeden biri de Azerbaycan Cumhuriyeti’ydi. Azerbaycan’ın bağımsızlığına kavuşmasından sonra hem siyasi ve ekonomik, hem de askeri ve sosyo-kültürel açıdan yeni bir sayfa açılmış, bu süreçte ise Batı dünyasına entegrasyon sürecinde yeni ilişkilerin geliştirilmesi hız kazanmakta iken, aynı zamanda dil ve kültür birliği ile ortak tarihi geçmişe sahip olan Türkiye ile olan ilişkilerin güçlendirilmesi bu dönemden itibaren artan bir seyir ile günümüze kadar uzanan güçlü bağları da beraberinde sunmuştur. Sovyetlerin dağılması ile birlikte yeni bir dönüşüm sürecine giren diğer ülkeler gibi Azerbaycan da bu dönemi hiç de kolay bir şekilde atlatamamıştır. Bağımsızlığını yeni kazanan ülkenin uluslararası arenada tanınması en büyük siyasi hedeflerden birini oluşturmaktaydı ki, bu süreçte de Azerbaycan’ı 9 Kasım 1991’de bağımsız olarak tanıyan ilk devlet Türkiye olmuş, bununla da temelleri atılan yeni dönemde ikili ilişkiler her geçen gün güçlenerek günümüze kadar ulaşmıştır. Ortak tarihi geçmiş, ortak dil ve kültür bu ilişkilerin temelini oluşturmasına rağmen ortak ekonomik ve siyasi hedeflerin de bu süreçte önemli bir yere sahip olduğu unutulmamalıdır. Nitekim, Azerbaycan’ın bölgedeki güçlü konumunu koruması ve bağımsızlığını güçlendirmesi, toprak bütünlüğüne yönelik mevcut tehditlerin ortadan kaldıırılması, ayrıca zengin enerji kaynaklarına sahip olan Hazar bölgesinin mevcut potansiyelinden yararlanılrak Batı ülkeleri ile olan ilişkilerin geliştirilmesinde Türkiye’nin müstesna rollere sahip olduğu aşikardır. Bütün bunları göz önünde bulundurarak, bu çalışmada Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ikili ilişkilerin tarihsel gelişim sürecinin derinlenmesine incelenmesi, ilişkilere yön veren tarihsel olayların ele alınıp değerlendirilmesi araştırmanın temel amacını oluşturmuştur.