YEREL YÖNETİMLERDE İTFAİYENİN ROLÜ

Abstract

Tarihte insanoğlunun ateşi keşfetmesiyle başlayan serüven… insanoğlu bazen ateşin gücüne boyun eğilmiş; çoğu zaman yapılan çalışmalar sonucunda ateşin sağladığı birçok faydadan yaralanılarak ihtiyaçların giderilmesi yoluna gidilmiştir. Ateş, gücünden yaralanılan ve insan hayatı için en önemli ihtiyaçlardan biri haline gelmiştir. İnsanoğlu ateşi tanıdıkça onunla olan imtihanı da büyümüştür. Ateş kontrol altında tutularak kullanıldığında insanların birçok ihtiyaçlarının giderilmesine yardımcı olurken, kontrolden çıktığında insanların ve doğanın felaket sebebi olarak telafisi mümkün olmayan zararlar verebilmektedir. Bu sebeple ateş insanoğlunun başından eksik olmayan ve olmayacak olan felaketlerden birine dönüşerek yangınlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Mahalli idareler ve yerinden yönetimin en çok ihtiyaç duyulan ilkelerinden biride afet ve yangın durumunda olayla nasıl başa çıkılacağıdır. Bu sorun yangın ve afetle mücadelede götürülecek hizmetin yerindelik ilkesini zorunlu kılmaktadır. Çünkü söz konusu olan can ve mal kaybı olmasının yanında sürdürülebilen yaşam güvenliği öne çıkmakta, güvenli bölge, şehir, ülke olabilmek için yerelde alınması gereken tüm önlemleri aldırmak ve sonrasında meydana gelen olaylara hızlı ve etkin müdahale ile sona erdirmektir. Bu durum yangın, acil durum ve afet durumunda çok önemli olup yerinde alınmış önlemlerle ancak yerel yönetimler tarafından daha hızlı ekonomik olarak çözümlenebilir. Bu nedenle birçok can ve mal kaybına neden olan yangın ve afetlerle mücadele, Türkiye ve gelişmiş dünya ülkelerinde mahalli idare birimi olan belediyelere verilmiş olup ülkemiz ve dünyada tarihi gelişim sürecinin nasıl olduğu birinci bölümde anlatılmak amaçlanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde; şehirlerde yangın ve arama kurtarma hizmetleri faaliyetini yürüten büyükşehir, İl, ilçe belediyelerine bağlı olarak çalışan yerel şehir itfaiyeleri, gönüllü itfaiyeler ve özel itfaiyeler hakkında bilgi verilmiş; ayrıca ilgili mevzuat, çeşitli tanımlar, itfaiye hizmetini yürütürken gerekli olan araç gereç, istasyon bilgileri yanında birçok can ve mal kaybına neden olan yangınların anatomisi, yangın nedenleri, yangın türleri, söndürme maddeleri, yangınla mücadelenin esasları hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca ülkemizin orman bölgelerinde, hava meydanlarında, deniz ve deniz taşıtlarında yangın ve arama- kurtarma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar hakkında bilgi verilmiş, olaylara daha etkin ve verimli müdahale olması için düşünceler aktarılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde; olayın meydana geldiği bölgeye en yakın hizmet biriminden yararlanma ilkesine uygun olarak itfaiye hizmetinin yerelde yürütülmesi önemi açıklanmıştır. Bu çalışmanın 5216 sayılı büyükşehir belediye kanununda yapılan değişikliklerle sayıları 30’a yükseltilen büyükşehirlerin hizmet ve sorumluluk alanlarının il sınırlarına genişletilmesiyle sunacakları itfaiye hizmetlerinin daha etkin, ekonomik ve verimli sunulmasına katkı sağlayacağı kanaatindeyim. Ayrıca dünyada uygulanan itfaiye modelleri ile ülkemizde afet ve acil durum başkanlığı hakkında bilgi verildikten sonra, ülkemizde itfaiyeciliğin tarihinin İstanbul itfaiyesi olarak bilinmesi nedeniyle yerel yönetimlerde İstanbul itfaiyesi örneği ele alınarak İstanbul İtfaiyesi faaliyetleri hakkında bilgi verilmiştir. Son olarak mesleğin genel ve mesleki sorunları anlatılmaya çalışılmıştır.