TÜRKĠYE’NĠN ĠKĠNCĠ DÜNYA SAVAġI AKTĠF TARAFSIZLIK POLĠTĠKASININ SAVUNMACI REALĠZM TEORĠSĠ BAĞLAMINDA ĠNCELENMESĠ

Abstract

“Membaları kâfi olan arazimiz içinde mevcudiyetimizi, terakkiyatımızı temin etmekten başka bir şey düşünmüyorduk…” Ġsmet Ġnönü, Lozan. Ġkinci Dünya SavaĢı dönemi, devletler arasındaki iliĢkilerin karmaĢıklığı ve devletlerin dıĢ politika tercihlerindeki etkileyici faktörler açısından oldukça önemli bir dönemdir. Uluslararası anarĢi, artan sanayi ihtiyacına kaynak bulma gayretleri, güç rekabeti ve belirsizlik gibi faktörler birçok ülkenin kendi güvenlik ve çıkarları için ittifaklar kurmasına sebep olmuĢtur. Türkiye Cumhuriyeti, savaĢın baĢladığı 1939 yılında siyasi ve ekonomik açıdan hassas bir dönemde bulunmaktaydı. Ülke, Birinci Dünya SavaĢı ve KurtuluĢ mücadelesi sonrası sıkıntılı dönemin etkilerini henüz atlatmıĢtı ve içsel istikrarını sağlamak öncelikli hedefiydi. Bu bağlamda, Türk politikacıları savaĢa dahil olmanın getireceği riskleri dikkate alarak tarafsız bir duruĢ sergileme kararı almıĢlardır. Türk devlet adamları savaĢ dönemi boyunca ülkenin dıĢ siyasetini deruhte ederken Osmanlı Devleti‟nin son dönem hariciye tecrübelerinden ilham almıĢlar ve Türk hariciye geleneği olarak adlandırabileceğimiz miras onlara yol göstermiĢtir. Türkiye'nin savaĢ dıĢı kalma politikası, ülkenin ulusal güvenliğini ve bağımsızlığını koruma amacını yansıtmaktadır. Bu politika, savaĢın yıkıcı etkilerinden kaçınarak Türkiye'nin iç istikrarını ve toprak bütünlüğünü koruma hedefini desteklemiĢtir. Türkiye Cumhuriyeti ekonomik yetersizlikler, kaynak kıtlıkları ve savaĢ yorgunu nüfusu göz önünde bulundurulduğunda yetenekli politika yapıcıları ve dirayetli ülke lideri marifetiyle aktif tarafsızlık politikasını ustalıkla kullanarak jeopolitik konumunun da verdiği özgüven ile bu karmaĢık uluslararası sahnede iv savunmacı ve gerçekçi bir anlayıĢla savaĢ dıĢı kalmayı baĢarmıĢtır. Bu tez, Türkiye'nin Ġkinci Dünya SavaĢı döneminde benimsediği aktif tarafsızlık politikasının, savunmacı realizm kuramı bağlamında nasıl incelenebileceğini ele almaktadır.