ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUĞA SAHİP AİLELERİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK DÜZEYLERİ VE ANNE-BABA TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TİPİK GELİŞİM GÖSTEREN ÇOCUĞA SAHİP AİLELER İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Bu araştırma özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve anne baba tutumları arasındaki ilişkinin tipik gelişim gösteren çocuğa sahip aileler ile karşılaştırılmasını incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, İstanbul ili Ümraniye ilçesinde yaşayan özel gereksinimli çocuğa sahip ve tipik gelişim gösteren çocuğa sahip 168 anne ve 49 baba olmak üzere toplam 217 anne ve babanın katılımı ile kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Bu araştırmada anne ve babaların psikolojik dayanıklılık düzeylerini saptamak amacıyla Basım ve Çetin (2011) tarafından geliştirilen “Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği”; anne ve babaların anne baba tutumlarını belirmek için de Gülay Ogelman ve Özyürek (2021), geliştirdikleri “Anne- Baba Tutum Ölçekleri (4-12 Yaş)” ve anne babaların demografik özelliklerine ilişkin veri elde etmek için araştırmacının oluşturduğu “Demografik Bilgi Formu” kullanılmıştır. Tüm veriler bilgisayarda SPSS (statistical package for social sciences) 26 programına kaydedilerek analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde, “Kolmogorov-Smirnov Testi”, “Independent Sample t Testi”, “Tek yönlü Varyans (Oneway ANOVA)”, “Bonferroni Testi, “Tamhane’s Testi” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin psikolojik dayanıklılıklarının; cinsiyet, yaş, gelir durumu, çocuk sayısı ve çocukların tanıları değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin psikolojik dayanıklılıklarının; eğitim durumu, çalışma durumu, psikolojik destek alıp almama ve özel gereksinimli çocuğa sahip olma durumuna göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ailelerin psikolojik iii dayanıklılığın; cinsiyet, yaş, eğitim durumu, gelir durumu, çocuk sayısı ve psikolojik destek alıp almama değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ailelerin psikolojik dayanıklılıklarının; çalışma durumlarına göre farklılık gösterdiği bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin anne baba tutumlarının; cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, gelir durumu ve çocukların tanıları değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin anne baba tutumlarının; çalışma ve özel gereksinimli çocuğa sahip olma durumu değişkenine göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ailelerin anne baba tutumlarının; yaş, eğitim durumları, çalışma durumları, gelir durumları ve çocuk sayısı değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ailelerin anne baba tutumlarının; cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur