SAĞLIK ÇALIŞANLARININ YAŞLI BİREYLERLE YAŞADIKLARI MESLEKİ DENEYİMLERİNİN SOSYAL HİZMET BAKIŞ AÇISI İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Sağlık koşullarının gelişimiyle doğru orantılı olarak yaşlı bireylerin sağlık kuruluşlarına başvurma ve hizmetten yararlanma oranları artmıştır. Yaşlı bireylerin sosyal desteğinin sınırlı olması, yardımcı sağlık cihazı gereksinimleri, işitsel ve görme duyularındaki azalmalar, fiziksel yavaşlamalar sağlık çalışanlarının mesleki süreçlerini etkilemektedir. Sağlık çalışanları yaşlı bireylerle çalışırken daha çok emek ve daha çok zaman harcamaktadırlar ve bu durum sağlık çalışanlarının yaşlılık algısını, gelecek planlarını ve yaşam hedeflerini etkileyebilmektedir. Bu da doğrudan veya dolaylı olarak toplumun iyilik halini etkilemektedir. Sosyal hizmet bakış açısıyla bu doğrultuda katkı sağlamayı hedefleyen bu tez çalışması, sağlık çalışanlarının yaşlı bireylerle yaşadıkları mesleki deneyimlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak, araştırmanın verileri yaşlı bireylerle aktif olarak çalışan sağlık çalışanları ile yüz yüze yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilmiştir. Bulgular “yaşlı bireylerle çalışma deneyimleri”, “iletişim ile ilgili mesleki deneyimler” ile “hizmet ve ihtiyaç ile ilgili deneyimler” olmak üzere üç ana tema altında oluşmuştur. Yaşlı bireylerle çalışma deneyimlerinden bahseden sağlık çalışanları yaşlı bireylerle çalışmanın olumlu ve olumsuz yönlerine değinerek yaşlı bireylerle aralarında olan uyuma değinmişlerdir. Yaşlı bireylerle iletişim sürecindeki mesleki deneyimlerinden bahseden sağlık çalışanları ise yaşlı bireylerle iletişim kurarken nelere dikkat ettiklerini özellikle empati kavramını vurgulayarak dile getirmişlerdir. Aynı zamanda iletişim kazalarını, yaşlı bireylerin iletişim beklentilerini ve yaşlı bireylerle iletişime bağlı gelişen güven durumunu resmetmişlerdir. Katılımcılar hizmet ve ihtiyaçla ilgili mesleki deneyimlerinden söz ederken yaşlılık dönemi ihtiyaçları, hizmete yönelik beklentiler, hizmete erişimdeki yetersizlikler, sunulan hizmetin iyileştirilmesi, hizmet içi eğitimler ve yaşlı ihmal ve istismarında viii kurumsal bilinç yetersizliği konularının altını çizmişlerdir. Bu çalışma kültürel kodların, değerlerin ve iletişimin önemini ortaya çıkararak güven duygusunun ve uyumun kaliteli sağlık hizmeti alımına olan etkisini ortaya çıkarmıştır. Aynı zamanda mesleki süreçlerin şimdiki ve gelecek yaşama olan etkisini gözler önüne sermiştir. Çalışmanın sonuçları göz önüne alınarak hizmet içi eğitimler ile farkındalığın desteklenmesi, motivasyonel aktivitelerin arttırılması, sistemsel iyileştirilmelerin yapılması, hassas gruplar için ihtiyaca yönelik planlamaların önceden belirlenmesi ve sağlık sektörünün günümüz gelişmelerini yakından takip ederek kapsamının genişletilmesi önerilmektedir.