POSTMODERN ÇAĞIN SİNEMASINDA TÜRKİYE’DE AUTEUR KAVRAMINI YENİDEN DEĞERLENDİRMEK: CEM YILMAZ SİNEMASI

Abstract

Bir filmin izleyiciye ne kattığı hangi özelliklere sahip olduğu ve ne anlattığı konusu Lumière kardeşlerin Paris’te yaptığı ilk film gösteriminden bugüne dek sürekli tartışılmıştır. Bu tartışmalar çerçevesinde Méliès dekor kurmuş, Griffith öyküleştirmiş, Eisenstein kurgulamış, Astruc ve Bazin üzerinde değerlendirmeler yapmış, Wollen ve Sarris ise sinemaya çeşitli kriterler getirmiştir. Her filmde kendisine ait izler barındıran ve o film izlendiğinde kendisine ait olduğu bilinen yönetmenlerin, auteur yönetmen olarak anılması tanımlanmıştır. Teknolojinin gelişimi, bilgisayarların hayatımızın bir parçası olması sinemanın da postmodern çağın etkisi altına girmesini hızlandırmıştır. Postmodern sinemaya ait filmlerde zaman ve mekân kavramının anlamı değişmekte, metinlerarası geçişler ile sinemadaki nostaljik öğeler günümüzde yeniden canlandırılmakta, karakterlerin kahramanlık özelliklerinin anlamı azalmakta ve daha çok gündelik hayatımızda karşımıza çıkan sıradan insanlar haline gelmekte, filmin akışı giriş, gelişme ve sonuç olmaktan çıkarak ihtimaller çerçevesinde öykülerle tamamlanabilmektedir. Bu özellikleri sadece yeni sinemacılar değil, modern sinemanın auteur yönetmenleri de filmlerinde kullanmaktadır. Bu çalışmada Luc Godard’ın günümüzdeki auteur yaklaşımından yola çıkarak, modern çağın sinemasından postmodern çağın sinemasına geçiş süreci incelenmiştir. Bu incelemede 1998’den bu yana 4 filmin yapımcılığını üstlenen, 12 filmin senaryosunu yazan ve senaryosunu yazdığı filmlerin 7’sinde yönetmen olan ve 18 filmde de oyuncu olarak yer alan Cem Yılmaz filmleri örneklem olarak alınmış, Yılmaz’ın Türk sinemasındaki yeri belirlenmeye çalışılmış ve bu filmlerin Türkiye’de vi postmodern sinema açısından gösterdiği etkiler incelenmiştir. Bu bağlamda Yılmaz’ın “Karakomik Filmler” serisinde yer alan “İki Arada”, “Kaçamak”, “Deli” ve “Emanet” filmleri postmodern sinema özellikleri ve Sarris’in auteur bir yönetmen olunması için koyduğu üç kriter bakımından çözümlenmiştir. Sonuç olarak, Cem Yılmaz’ın postmodern bir yönetmen olma yolunda ilerlediği tespit edilmiş, filmlerinde ortak özelliklere sahip tekrarlanan öğelere rastlanılmış, teknik açıdan yeterlilik gösterdiği görülmüş, kendine ait sinema dilinin olduğu ve kişisel hayatıyla sineması arasında bir bağ bulunduğu saptanmıştır. Cem Yılmaz’ın auteur kimliği tartışılmaya açılmış, seçilen filmler çerçevesinde Türk Sinemasındaki postmodern öğeler irdelenmiştir.