60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN FEN ÖĞRENME MOTİVASYONLARININ OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞ VE UYGULAMALARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, 60-72 aylık çocukların fen öğrenme motivasyonlarının okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik görüş ve uygulamaları açısından incelenmesidir. Araştırmanın ikincil amacı ise okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimi konusundaki pedagojik görüşlerinin ve sınıf ortamındaki uygulamalarının incelenmesidir. Araştırmanın amaçlarına ulaşılabilmek için nitel araştırma yöntemlerinden olan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırma 2022-2023 eğitim öğretim yılında İstanbul ilinde MEB’e bağlı resmi olarak faaliyet gösteren okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan dört okul öncesi öğretmeni ve 60-72 aylık 80 çocuğun katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar amaçlı örnekleme yönteminden ölçüt örnekleme yöntemine göre seçilmiştir. Öğretmenlerin her birinin değişik bir konu alanını ele almış olmaları, farklı mesleki deneyime sahip olmaları ve bu durumların karşılaştırılmasından dolayı bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu, Gözlem Rubriği ve Bilim Motivasyonu Ölçeği kullanılmıştır. Katılımcı öğretmenlerden fen öğretimine yönelik görüşme sorularını yanıtlamaları ve seçtikleri bir konu alanı özelinde fen öğretim uygulaması yapmaları istenmiştir. Öğretmenlerin kendilerine yöneltilen görüşme sorularına verdikleri yanıtlar ve gözlem rubriği ile elde edilen veriler tümevarımsal içerik analizi yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Verilerin analiz edilmesi sürecinde tema ve kavramsal kategoriler oluşturulmuştur. Ardından sürekli karşılaştırma yöntemi ile öğretmenlerin kavramsallaştırmaları arasında kıyaslama yapılarak özetlenmiştir. Analiz sonucunda katılımcı öğretmenlerin fen öğretimine yönelik bulgulara ve sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırmanın son kısmında çocuklara ölçek uygulanmış ve fen motivasyonları analiz edilmiştir. Araştırmada ulaşılan ilk sonuç, okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimi konusunda sahip oldukları bilgileri, sınıftaki fen öğretimi uygulamalarına yeterince viii yansıtamadıklarıdır. Katılımcı öğretmenlerin, fen öğretiminde farklı yaklaşımları benimsedikleri ancak uygulama sırasında geleneksel öğrenme yöntemlerini uyguladıkları tespit edilmiştir. Bununla birlikte katılımcı öğretmenlerin fen öğretim uygulamaları, materyal yetersizliği, müfredat bilgisi eksikliği, okulun fiziki şartları gibi dışsal sınırlılıklardan olumsuz etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca katılımcı öğretmenlerin öğrencilerle kısmen etkileşimli bir öğretim süreci yürüttükleri tespit edilmiştir. Araştırmada son olarak katılımcı çocukların, fen motivasyonlarının yüksek olduğu, sınıflar arasında anlamlı bir farklılık bulunmadığı tespit edilmiştir. Araştırmada ulaşılan bu sonuçlar ilgili alan yazın temelinde ilişkilendirilerek tartışılmış ve bu doğrultuda öneriler sunulmuştur.