VESTİBÜLER DUYU HASSASİYETİ (HİPERSENSİTİVİTE) OLAN ÇOCUKLARDA HİPERAKUZİ DEĞERLENDİRMESİ

Abstract

Aşırı hassasiyet (hipersensitivite) duyusal aşırı yükleme ve kaçınma davranışlarını içermektedir. Hipersensitif bireyler, duyusal uyarana daha hızlı, yoğun ve uzun süreli tepki vermektedirler. Aşırı hassasiyet tek bir duyu sisteminde ya da birden fazla duyu sisteminde olabilmektedir. Seslere karşı aşırı duyarlılığı ifade etmek için kullanılan en yaygın terim hiperakuzidir (Jastreboff & Jastreboff, 2004). Vestibüler hipersensitif bireyler ise uyaranı normalden daha fazla algıladıklarından hareket etme isteği azalmakta ve hareket gerektiren aktivitelere karşı düşük tolerans göstermektedirler. Bu çalışmada, Yılmaztürk ve Küçük Ceyhan (2021) tarafından geliştirilen Çocuklar İçin Hiperakuzi Ölçeği (ÇİHÖ) kullanılarak, vestibüler duyu hassasiyeti (hipersensitif) olan çocuklarda hiperakuziye bağlı duygusal ve fiziksel his yoğunluğunun, hiperakuziye bağlı yaşam kalitesinin etkilenme derecesi ve hiperakuziden kaçınma davranışının akranlarıyla karşılaştırılması amaçlanmıştır. ÇİHÖ’lar geçerlilik ve güvenilirlik açısından test edilmiş ve kullanılmıştır. . Çalışma 4-10 yaş arası, vestibüler duyu hassasiyeti olan 30 çocuk (18 kız 12 erkek) ve vestibüler duyu hassasiyeti olmayan 30 çocuk (19 kız 11 erkek) olmak üzere toplam 60 çocuğa uygulanmıştır. Çalışmada çocukları gruplara ayırmak için Dunn Duyu Profili Anketi uygulanmıştır. Vestibüler işlem kısmında diğerlerinden daha fazla etkilenen (hipersensitif) grupta kesin fark gösterenler çalışma grubunu oluşturmaktadır. Tipik performans gösterenler ise kontrol grubunu oluşturmaktadır. Çalışmada ebeveyn/bakıcısından görüşme formu ile çocuk hakkında toplam 9 soru ile bilgi alınmıştır. Çocuk görüşme formunda; formun ilk kısmı form “A” ikinci kısmı form “B”dir. İlk kısımda 40 adet ses ve 7 tane his bulunmaktadır. İkinci kısımda ise ÇİHÖ-1, ÇİHÖ2, ÇİHÖ-3 ölçekleri bulunmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çocuk görüşme formunun “A” kısmında çalışma ve kontrol grubunu oluşturan çocuklar seslere karşı ne hissettiklerini vi işaretlemişlerdir ve en çok rahatsız oldukları sesler belirlenmiştir. Çocuk görüşme formunun ikinci kısmındaki ÇİHÖ-1, ÇİHÖ-2 ve ÇİHÖ-3 ölçeklerinin verileri her çalışma ve kontrol grubu için değerlendirilmiştir. Vestibüler duyu hassasiyeti olan çalışma grubu, vestibüler duyu hassasiyeti olmayan kontrol grubuna göre ÇİHÖ ölçeklerinde daha fazla etkilenim göstermiştir.