ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARI ĠLE SOMATĠZASYON ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠDE STRESLE BAġA ÇIKMA VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞĠN ARACI ROLÜNÜN ĠNCELENMESĠ

Abstract

Bu araĢtırmanın temel amacı yetiĢkin bireylerin çocukluk çağı travmaları ve somatizasyon düzeyleri arasındaki iliĢkide stresle baĢa çıkma ve ruh sağlığı için koruyucu bir faktör olduğu düĢünülen bireyin algıladığı sosyal desteğin aracı rolünü incelemektir. AraĢtırmanın alt amacı ise çocukluk çağı travmaları ve somatizasyon değiĢkenlerini yaĢ, cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, ekonomik düzey ve psikolojik yardım alma ihtiyacı hissedip hissetmeme sosyodemografik değiĢkenleri açısından incelemektir. AraĢtırmanın evrenini Sakarya ilinde ikamet eden 282‟si (%56) kadın, 222‟si ise (%44) erkek olan 18- 65 yaĢ aralığındaki toplam 504 yetiĢkin birey oluĢturmaktadır. AraĢtırmada çocukluk çağı travmaları, somatizasyon, stresle baĢa çıkma ve algılanan sosyal destek ana değiĢkenleri ile bunların alt boyutları arasındaki iliĢkiler, iliĢkisel tarama modeline uygun olarak incelenmiĢtir. Verilerin toplanmasında Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği (ÇÇRTÖ), Somatizasyon Ölçeği (SÖ), Stresle BaĢa Çıkma Ölçeği (SBÇÖ), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) ve araĢtırmacı tarafından hazırlanan Demografik Bilgi Formu (DBF) kullanılmıĢtır. Katılımcılardan elde edilen veriler SPSS 27 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiĢtir. Verilerin analizinde Bağımsız Örneklem t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Pearson Korelasyon analizi kullanılmıĢtır. Aracı değiĢken etkisinin analizini yapmak için ise Process 3.5 uygulanmıĢtır. AraĢtırma verilerinin analizi sonucunda çocukluk çağı travmaları puanları ile somatizasyon puanları arasında pozitif yönlü iliĢkinin olduğu bulunmuĢtur. Çocukluk çağı travmaları puanı arttıkça somatizasyon puanının arttığı gözlenmiĢtir. Çocukluk çağı travmaları ile somatizasyon arasındaki iliĢkide stresle baĢa çıkma ve algılanan sosyal desteğin kısmi aracı rolünün olduğu saptanmıĢtır. Çocukluk çağı travmaları ve somatizasyon puanlarının çalıĢmada vi ele alınan sosyodemografik değiĢkenlere göre farklılık gösterdiği tespit edilmiĢtir. AraĢtırmadan elde edilen sonuçlar, ilgili alan yazın çerçevesinde tartıĢılmıĢtır. AraĢtırma bulgularının, alan yazına ve gelecekte yapılması planlanan benzer çalıĢmalara katkı sağlayacağı düĢünülmektedir.