3-9 YAŞ ARASI OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞUNA SAHİP ÇOCUKLARDA HİPERAKUZİ İLE İŞİTMEYE DAYALI DAVRANIŞ PROBLEMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Hiperakuzi genel anlamda günlük yaşamda bir bireyin çevrede duyduğu seslere karşı göstermiş olduğu düşük tolerans veya sese karşı göstermiş olduğu aşırı hassasiyet durumudur. Hiperakuziye sebep olan birden çok hastalık/tanı vardır. Bunlar; migren, işitme kaybı, gürültü, tinnitus ve nörogelişimsel bozukluklardır. Nörogelişimsel bozukluklarda hiperakuzinin en sık görüldüğü Otizm Spektrum Bozukluğudur (OSB). OSB’de hiperakuziye bağlı işitsel duyarlılık daha fazladır. Otizmli pediatrik grupta hiperakuziye bağlı işitmeye dayalı davranış problemleri görülmektedir. Sese karşı işitsel uyaranları yoğun algıladıklarından ötürü duyusal uyaranlara karşı tekrarlayıcı davranışları bulunmaktadır. Bu işitmeye dayalı anormal davranış problemleri sıklıkla sese karşı kulak kapatma veya sesi duymazdan gelme gibi davranışlar içerir. Ancak, işitme temelli davranış problemleri sadece hiperakuziye bağlı değildir. Çalışmada hiperakuziye sahip otizmli çocuklar ile hiperakuzisi bulunmayan otizmli çocukların belirlenip günlük işitsel seslere göstermiş olduğu atipik davranışları Pediatrik Duyu Profili ile inceleyip karşılaştırarak bu davranış problemlerinin ne sıklıkla yapıldığı ve sebebinin hiperakuziye bağlı olup olmadığını belirlemek amaçlanmaktadır. Çalışmaya Otizmli 20 hiperakuzisi bulunan ve 20 hiperakuzisi bulunmayan 3-9 yaş arası çocuklar dahil edilmiştir. Toplam 40 otizmli çocuk üzerinden çalışma yürütülmüştür. Çalışmada aile demografik form kullanılmış, iki grup arasında Pediatrik Duyu Profili Ölçeği ile işitmeye dayalı davranışlar arasındaki ilişki incelenmiştir. Hiperakuzisi olan 20 OSB’li çocuk ile Hiperakuzisi bulunmayan 20 çocuk arasında Pediatrik Duyu Ölçeğinin İşitsel İşlem Duyu bölümü alt boyut toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmiştir; p<0,05. vi Aile demografik formunda; OSB’li çocukların yüksek seslere verdiği tepkiler aile tarafından işaretlenmesi istendiğinde (kulak kapatır, ağlar, sözel olarak ifade eder, diğer) kulak kapatarak tepki veren çocukların Pediatrik Duyu Profili Duyusal İşlem Ölçeğinin İşitsel İşlem alt boyut toplam puan ortalaması daha yüksektir (p<0,05). Buna göre rahatsız olunan seslerde kulak kapatan çocukların işitmeye dayalı anormal davranışların görülmesi daha sıktır. Hiperakuzisi bulunmayan OSB'li grupta Pediatrik Duyu Ölçeği'nin İşitsel İşlem bölümü incelendiğinde işitmeye dayalı davranış problemleri çok fazla gözlenmemekte, ancak hiperakuzisi olan grupta işitmeye dayalı davranış problemleri çok sık görülmektedir. Bu durumu destekleyen belirtiler arasında sese karşı kulak kapatma, hoşlanmadığı/rahatsız olduğu seslere karşı hassasiyet gösterme bulunmaktadır.