ÇAĞDAŞ TİYATRODA ESTETİK DÜŞÜNDE VE THOMAS OSTERMEİER SAHNELEMELERİNDE ESTETİK DÜŞÜNCENİN İNŞASI

Abstract

iyatro etkinliğinin en temel işlevselliği, yaratıcı özneler (yönetmen, tasarımcı, dramaturg, oyuncu vb.) tarafından bazı düşüncelerin, duyguların, durumların veya olayların; deneyim, sezgi, düş gücü ve beceri kullanılarak, biçim verilmiş varlıklar yoluyla tasarlanması, yansıtılması veya ifade edilmesidir. Dolayısıyla tiyatro etkinliğini, yaratıcı özneler tarafından biçimlendirilmiş reel varlık alanı ve reel varlık alanının taşıdığı öz ile alımlayıcı özne (seyirci) arasında gerçekleşen bir etkinlik olarak tanımlamak mümkündür. Bu doğrultuda, tiyatro uzamını estetik varlık alanına dönüştüren unsurlar nelerdir? Çağdaş bir yönetmenin ve onun sahnelemesinin estetik düşüncesini belirleyen faktörler nelerdir? Bir sahnelemenin estetik düşüncesinin, alımlayıcı öznenin estetik yaşantısına ve buna bağlı olarak estetik algılamasına yön veren unsurlar nelerdir? Tez çalışmasının zeminini oluşturan bu sorular göz önünde bulundurularak, çağdaş tiyatro sahnelemelerinin estetik kavramı üzerinden değerlendirilmesi gerçekleştirilmiştir. Bu tezin amacı, yaratıcı özneler tarafından tiyatro uzamının estetikleştirilmiş varlık alanı olarak inşa edilme sürecinde izledikleri süreçler, kullandıkları metotlar ve materyalleri saptamayı ve seyircinin estetik algılamasını etkileyen unsurları tespit edilmesini amaçlamaktadır. Elde edilen veriler ışığında, çağdaş Alman tiyatrosu yönetmenlerinden Thomas Ostermeier’in sahnelemelerinin estetik kavramı üzerinden çözümlenmesi ve yorumlanmasını hedeflemektedir. Bu bağlamda Ostermeier’in Fat Men in Skirts, Shopping and Fucking, Personenkreis 3.1, Danton’s Tod, Nora, Woyzeck, Baumeister Solness, Hedda Gabler, A Midsummer Night’s Dream, Die Stadt un Der Schnitt, John Gabriel Borkmann, Othello, Measure for Measure, An Enemy of the People, III. Richard, Rückkehr nach Reims, La Nuit des Rois, Ödipus gibi sahnelemeleri içerik analiz ve performans analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. vi Nitel bir durum çalışması olan bu araştırma ayrıca, farklı yönetmenlerin estetik düşüncesinin izleri sürülmüş ve bu doğrultuda gerçekleştirilen çeşitli karşılaştırmaları da içermektedir.