DİYARBAKIR’DA ÇALIŞAN SOSYAL HİZMET UZMANLARININ TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNE BAKIŞ AÇILARI VE TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNİN SOSYAL HİZMET UYGULAMALARINA YANSIMASI

Abstract

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yarattığı sorunların tespiti ve bu sorunların çözümünde sosyal hizmet uzmanları önemli bir rol üstlenmektedir bu çalışmada da toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin alandaki yansımalarının sosyal hizmet uzmanlarının bakış açısıyla değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Diyarbakır ilinde göç, çocuk, kadın, engelli, sağlık, bağımlılık gibi çeşitli sosyal hizmet alanlarında aktif olarak çalışmakta olan 10 kadın ve 10 erkek sosyal hizmet uzmanın gönüllü katılımıyla gerçekleştirilmiş olup araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre sosyal hizmet uzmanlarının büyük bir çoğunluğunun toplumsal cinsiyet konusundaki farkındalıklarının lisans dönemiyle birlikte şekillendiği belirlenmiştir. Sosyal hizmet uzmanları lisans eğitimi sürecinde doğrudan toplumsal cinsiyet ve sosyal hizmet dersi almamışlardır. Ayrıca sosyal hizmet uzmanları toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden özellikle kadın ve kız çocuklarının erkeklere göre olumsuz yönde daha fazla etkilediği görüşünü paylaşmıştır. Buna karşın toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin erkekleri de etkileyen bir sorun olduğu ifade edilmiştir. Katılımcıların çoğu, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini konu alan vakalara müdahalelerini gerçekleştirirken, genellikle sistem ve güçlendirme yaklaşımını kullandıklarını belirtmişlerdir. Toplumsal cinsiyet çalışmalarına çerçeve oluşturan ve rehberlik eden feminist kuram ise çoğu sosyal hizmet uzmanı tarafından kullanılmamakta olup katılımcıların bu konudaki bilgi düzeyleri de oldukça düşüktür. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin çözümünde katılımcıların tamamı yasal dayanaklarının yetersizliğini ve mevcut düzenlemelerin ise etkinliğinin az olduğunu ifade etmiştir. Sosyal hizmet uzmanlarının çoğu Diyarbakır’da toplumsal cinsiyete

dair ayrımcılığın son yıllarda olumlu yönde değiştiği ancak kent içi yaşam merkezleri arasında yine de bu konuda farklılıklar olduğu ve cinsiyete dayalı kalıp yargıların sürdüğü belirtilmiştir.