TÜRKİYE’DE KOVİD-19 PANDEMİ DÖNEMİNDE ERİŞKİNLERDE KAYGI VE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ PUANLARININ SOSYO-DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERE GÖRE İNCELENMESİ

Abstract

İnsan davranışının ve ruhsal süreçlerin birçok alanında derinlemesine inceleme yapan psikoloji biliminin günümüze kadar üzerinde neredeyse en çok araştırma yapılan konusu kaygı bozukluklarıdır. Kaygı hali, insan hayatının büyük bir bölümünü etkilemekte, sadece kısa vadede değil uzun vadede de yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Sadece psikolojik bağlamda bir etkiden söz edilmesi mümkün değildir. Bireyin içinde bulunduğu veya hissettiği kaygı seviyesine bağlı olarak günlük yaşam becerileri, temel ihtiyaçların karşılanması ve kişisel hijyen gibi rutin durumları olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Rutin işleri yapamaz hale gelmek, her an kötü bir şey olacakmış gibi tetikte bulunmak, günlük yaşamda normalde yapmaktan zevk alınan şeyleri artık yapmak istememek veya eskisi gibi keyif alamamak (anhedoni) kaygının belirleyici özelliklerindendir. Bu tezin amacı da fiziksel bir rahatsızlık olan Kovid-19 salgınının insanlar üzerindeki psikolojik etkisinin kaygı bağlamında ölçülmesidir. Bu amaç doğrultusunda 2021 Aralık ayında Kayseri il merkezinde nüfusa kayıtlı olan 323 katılımcıya ulaşılabilmiştir. Ulaşılabilirliği kolay olması açısından Kayseri ili tercih edilmiştir. 178’ i kadın, 145’i erkek toplam 323 katılımcılardan oluşan bu gruba 59 soruluk ankette verilere frekans analizi, korelasyon testleri, regresyon ve varyans analizi yapılmıştır. Bu kapsamda araştırma sonucunda yetişkinlerde Kovid-19 kaynaklı kaygı düzeyi ile psikolojik iyi oluş arasında sosyo-demografik verilere göre yaş, gelir düzeyi, daha önce geçirilmiş psikolojik rahatsızlık, medeni durum, cinsiyet gibi kategorilerde anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Bu verilere bağlı olarak bireylerin sürekli ve durumluk kaygı seviyesi sosyo-demografik değişkenlere göre analiz edilmiştir. Buna göre, durumluk kaygı ve sürekli kaygı düzeyleri cinsiyet değişkenine göre katılımcılardan kadın, 25 yaş ve altı, bekar, aylık geliri 5000 TL ve altı, daha

önceden alınan ve halen psikiyatrik tanı varlığı olan, sigara ve alkol kullanımı olan bireylerde kaygı düzeyleri daha yüksek olup diğer değişkenlere göre istatistiksel olarak anlamlı farklılaşma bulunmuştur.