MİNDFULNESS TEMELLİ BİLİŞSEL TERAPİ PROGRAMI’NIN (MBCT) BİLİŞSEL DUYGU DÜZENLEME PSİKOLOJİK BELİRTİLER VE ERKEN DÖNEM UYUMSUZ ŞEMALAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı, mindfulness (bilinçli farkındalık) temelli bilişsel terapi programının (MBCT) bireylerin bilişsel duygu düzenleme, psikolojik belirtiler, erken dönem uyumsuz şemaları üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmada deney ve kontrol gruplu ön test - son test deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma örneklemi İstanbul ilinde ikamet eden 18-35 yaş arası genç yetişkinlerden oluşmaktadır. Araştırmada deney grubu 12 kontrol grubu 12 olmak üzere toplam 24 kişi yer almaktadır. Araştırmanın veri toplama araçları “Kişisel Bilgi Formu”, “Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği”, “Kısa Semptom Envanteri” ve “Young Şema Ölçeği Kısa Form-3” şeklindedir. Deney ve kontrol gruplarına öncelikle bu formlar ön-test olarak uygulanmış daha sonra yalnızca deney grubuna 8 haftalık standart MBCT programı uygulanırken kontrol grubuna MBCT programı uygulanmamıştır. 8 haftalık sürecin sonunda aynı formlar deney ve kontrol gruplarına son – test olarak uygulanmıştır. Elde edilen bulguların analiz sürecinde SPSS 25 programı ve Non parametrik bir test olan Wilcoxon İşaretlenmiş Mertebeler Testi kullanılmıştır. Çıkan sonuçlara göre, MBCT programının bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin plana tekrar odaklanma, pozitif yeniden gözden geçirme, kendini suçlama, yıkım, diğerlerini suçlama alt boyutlarında etkili olduğu görülmektedir. Bu programın Kabul etme, pozitif tekrar odaklanma, bakış açısına yerleştirme, düşünceye odaklanma alt boyutlarında ise bir etkisine rastlanmamıştır. MBCT programı, araştırmanın diğer bir değişkeni olan psikolojik belirtilerin depresyon, anksiyete, olumsuz benlik alt boyutlarında etkili bulunurken somatizasyon ve hostilite alt boyutlarında etkili bulunmamıştır. Elde ettiğimiz bir diğer sonuca göre ise MBCT programı bireylerin erken dönem uyumsuz şema puanları üzerinde azaltıcı bir etkiye sahiptir. Tüm bu bulgular literatürdeki bilgiler ışığında tartışılmıştır