20-35 YAŞ ARASINDAKİ BİREYLERİN SOSYAL KAYGILARI, PSİKOLOJİK DAYANIKLILIKLARI VE UYUMSUZ ŞEMALAR ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışma; bireylerin sosyal kaygıları, psikolojik dayanıklılıkları ve uyumsuz şemalar arasındaki ilişkinin incelenmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırmaya %61.4’ü kadın, %38.6’sı erkek 20-35 yaş arasındaki 339 kişi katılmıştır. Katılımcıların, eğitim düzeyi, yaşı, cinsiyeti, medeni durumu gibi değişkenler ele alınarak aralarında anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Katılımcıların sosyo-demografik bilgilerini toplamak için araştırmacı tarafından hazırlanan ‘’Kişisel Bilgi Formu’’, psikolojik dayanıklılıklarını ölçmek için ‘’Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Testi’’ erken dönem uyumsuz şemalarını ölçmek için ‘’ Young Şema Ölçeği- Kısa Form-3’’ ve sosyal kaygı düzeylerini ölçebilmek için ‘’Sosyal Kaygı Ölçeği’’ kullanılmıştır. İki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişki için Pearson Korelasyon, Bağımsız örneklem T-Testi ve Basit Doğrusal Regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda erken dönem uyumsuz şemaların alt boyutları; duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon, kusurluluk, duyguları bastırma, iç içe geçme, terk edilme, tehditlere karşı dayanıksızlık, başarısızlık, karamsarlık ve yetersiz özdenetim ile psikolojik dayanıklılığın alt boyutları; kendilik algısı, gelecek algısı, yapısal stil, sosyal yeterlilik, aile uyumu ve sosyal kaynaklar arasında negatif bir ilişki belirlenmiştir (p ˂0,05). Erken dönem uyumsuz şemaların alt boyutları olan; duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon, kusurluluk, duygusal bastırma, iç içe geçme, terk edilme, tehditlere karşı, başarısızlık ve karamsarlık ile sosyal kaygını alt boyutları olan kaygı ve kaçınma ile arasında zayıf düzeyde pozitif bir ilişki belirlenmiştir (p ˂0,05). Bireylerin psikolojik dayanıklılık ile sosyal kaygı arasındaki ilişkisi incelendiğinden ise psikolojik dayanıklılığın altı boyutları ile kaygı ve kaçınma arasında negatif bir ilişki belirlenmiştir (p ˂0,05). Yapılan araştırma sonucunda Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği ile Yetişkinler İçin Dayanıklılık Ölçeği ve tüm alt boyutları arasında zayıf düzey ve negatif ilişki v tespit edilmiştir. Kaygı ile Yetişkinler İçin Dayanıklılık Ölçeği ve tüm alt boyutları arasında zayıf düzey ve negatif ilişki vardır. Kaçınma ile Yetişkinler İçin Dayanıklılık Ölçeği ve tüm alt boyutları arasında zayıf düzey ve negatif ilişki vardır. Psikolojik dayanıklılık ile erken dönem uyumsuz şema ve sosyal kaygı arasında pozitif ilişki vardır. Bireylerin erken dönem uyumsuz şemalar ile soysal kaygıları alt boyutları yetersiz özdenetim ile kaçınma arasında zayıf düzeyde negatif ilişki vardır. Sonuç: Çalışmanın sonuçları kapsamında bireylerin erken dönem uyum bozucu şemaları sosyal kaygının oluşmasına, psikolojik dayanaklılığın düşük olmasına yol açtığı belirlenmiş ve alanyazında yapılmış çalışmalarla sonuçlar desteklenmiştir.