SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE KULLANICI GEREKSİNİMLERİ BAĞLAMINDA SAĞLIKLI KONUT KAVRAMININ İRDELENMESİ

Abstract

Sürdürülebilirlik kavramı, küresel iklim krizinin önlenmesi ve enerji sarfiyatlarının düşürülmesi bakımından önemli olduğu kadar, yaşam çevrelerinin korunması ve çeşitli bakımlardan insan refahının sağlanması bakımından da önem arz eder. Bu bakımdan sürdürülebilirlik, mimarlık disiplini çerçevesinde ayrı bir öneme sahiptir. Özellikle, yapı stokunun önemli bir bölümünü oluşturan konutlar gerek insan sağlığı ve refahı gerekse çevresel etmenler bağlamında sürdürülebilirlik kavramı ile yakından ilişkilidir. Küresel çapta yaşanan pandemide sürdürülebilir özelliklere sahip konut yapılarının önemi bir kez daha gündeme gelmiştir. Bu dönemde çalışma alanları, eğitim alanları ve sosyalleşme alanları olarak farklı gereksinimlere cevap veren/veremeyen konutlar bugün, mekân tasarımcılarının yeniden odak noktası olmuştur. Kullanıcıların fiziksel ve psikolojik gereksinimlerini karşılayabilen, yanı sıra çevresel, ekonomik ve sosyo kültürel olarak sürdürülebilir özelliklere sahip “sağlıklı konutlar” üretebilmek günümüz mimarlarının başlıca konularından biridir. Bu perspektiften hareketle, sağlıklı konut kavramını “sürdürülebilirlik” ve “kullanıcı gereksinimleri” çerçevesinde irdelemeyi amaç edinen bu çalışmada sağlıklı bir konuttan bahsedebilmek için asgari normların neler olabileceği, olası konut tasarımlarında veya mevcut konut mekanlarında yapılabilecek uygulamalar ve kullanıcılar üzerindeki olası pozitif etkilerinin neler olabileceği sorularına yanıt aranmıştır. Kavramsal çerçevede ele alınan bu tez çalışmasında literatür taraması yoluyla üst kavramlara ve alt verilere ulaşılmış ve bunlar daha sonra matris tablolara işlenmiştir. Literatürde sağlıklı yapı kavramına ilişkin çok sayıda yayın yer alsa da sağlıklı konut kavramını spesifik olarak sürdürülebilirlik ve kullanıcı gereksinimleri çerçevesinde ele alan çalışmalara rastlamak pek mümkün değildir. Bu anlamda çalışma literatürdeki bu açığı kapatması bakımından önemlidir. Yanı iv sıra konut sektörünün hız kazandığı ülkemizde sağlıklı konut kavramını ele alan çalışmaların yapılmasına pratikte de katkı sağlayacaktır. Zira konutun insan sağlığı, refahı ve yaşam kalitesi ile yakın ilişkisi düşünüldüğünde, sağlıklı konut üretimi ve mevcut konutların iyileştirilmesi için atılacak her adım hem günümüz insanı için hem de gelecek nesiller için önem arz etmektedir.