Abstract:
Nükleer Tıp görüntüleme teknikleri, başta Onkoloji ve Kardiyoloji olmak üzere bir çok klinik alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Tek Foton Emisyon Bilgisayarlı Tomografisi (SPECT) ve Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) bu alanda kullanılan temel görüntüleme yöntemleridir. Nükleer tıpta kullanılan görüntüleme sistemlerinin başında, düzlemsel görüntüleme ve SPECT yapabilen Gama Kameralar yer almaktadır. Gama Kameralar tek başına (SPECT) veya hibrid sistemlerde Bilgisayarlı Tomografi ve PET cihazlarıyla birlikte (SPECT/BT, SPECT/PET) yaygın olarak kullanılmaktadır. Hedef organ tarafından tutulan radyofarmasotikler radyasyon dedektörlerinin algılayabileceği γ-ışınları yaymakta ve Gama kamera dedektörü yardımıyla radyofarmasötiğin dokulardaki konuma ve zamana bağlı dağılımı belirlenmektedir. Bu radyoaktif dağılıma ilişkin farklı doğrultularda alınan projeksiyonlar bilgisayar ortamında üç boyutlu görüntülere dönüştürülebilmekte; düzlemsel ya da kesitsel, statik ya da dinamik görüntüler elde edilebilmektedir. . Gama Kamera performansını betimleyen en önemli karakteristikler uzaysal çözünürlük, lineerite, enerji çözünürlüğü, dedektör verimi (sensitivitesi) ve sayım hızı performansıdır. Gama Kamera performansı dedektörün performansına güçlü bir biçimde bağlı olduğundan dedektörün türü ve özellikleri görüntü kalitesi ni önemli ölçüde etkilemektedir.
Konvansiyonel Gama Kameralarda ağırlıklı olarak Talyum katkılı Sodyum İyodor NaI(Tl) sintilasyon dedektörler kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda yarıiletken dedektör teknolojisindeki gelişmelerin sonucu olarak enerji rezolüsyonu, uzaysal rezolüsyonu ve hassasiyeti daha yüksek olan CdTe ve CdZnTe gibi
xxii
yarıiletkenlerin dedektör malzemesi olarak kullanıldığı yarıiletken dedektörlü Gama kameralar sintilasyon krietalli Gama kameralara göre alternatif olarak belirmiştir. Artık yarı iletken dedektörlü gama kameraların da görüntüleme merkezlerinde kullanımı artmaktadır. Bu çalışmada , İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nükleer Tıp Anabilim Dalı’nda bulunan CdZnTe yarıiletken dedektörlü gama kamera ile NaI (Tl) sintilasyon dedektörlü gama kameraların enerji rezolüsyonu, uzaysal rezolüsyonu, verimi ve lineeritesi gibi temel performans karakteristikleri 140 keV Tc-99m radyoizotopu kullanılarak belirlenmiştir. Elde edilen soouçlar kullanılarak yarıiletken ve sintilasyon dedektörlü gama kameraların performans karşılaştırması yapılmıştır. Sonuçlar yarı iletken dedektörlü gama kameraların sintilasyon dedektörlü gama kameralara göre özellikle yüksek uzaysal rezolüsyon ve enerji rezolüsyonu sağladığı, aynı zamanda sayım hassasiyetinin de yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar literatürde elde edilen sonuçlarla uyum içerisindedir.
