FEMİNİST SANAT HAREKETİ BAĞLAMINDA KADININ TOPLUMDAKİ ROLÜNÜN ÇAĞDAŞ SANATTA YANSIMALARI

Abstract

Feminist hareket kadının ataerkil düzende maruz bırakıldığı düĢmanlığa ötekileĢtirmeye ve kadını ikinci cinsiyet olarak algılayan zihniyetlere karĢı toplumsal düzen içerisinde yürütülen adalet arayıĢıdır. Kadınların erkekler ile eĢit haklara sahip olması ve aynı zamanda özgürlüklerine sahip çıkma çabaları feminist mücadelenin temel taĢlarını oluĢturmaktadır. Kadının uğradığı maddi ve manevi Ģiddet ilk çağlardan günümüze uzanmaktadır. Feminist hareket, kadının toplumda sahip olduğu yere gelebilmesi için yine toplumda ötekileĢtirilen ve erkek egemen sanatçılar içerisinde hak ettikleri yere gelebilme mücadelesi veren kadın sanatçıların baĢvurduğu feminist sanat ile iĢ birliği yapmaktadır. ÇalıĢmalarının gücünü göstermek isteyen kadın sanatçıların eserlerinin kabul görmediği bir ortamda feminist sanat anlayıĢı yepyeni bir dilin oluĢmasına olanak sağlamıĢtır. Feminist sanat, kadına atfedilen güzellik, çirkinlik vb. kalıpların ötesinde, kadının üreten, kendini her alanda geliĢtiren, önyargılara cesaret ile karĢı koyabilen, sanat alanında erkekler kadar yetkin olabilen bir varlık olduğunu ortaya koyma çabası içerisinde olmuĢtur. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de etkisini gösteren Feminist sanat hareketi, Türkiye’de var olan siyasal baskılara rağmen kadın sanatçıların toplumda hak ettikleri yere gelebilmeleri adına kendilerine rehber edindikleri bir kılavuzdur. Feminist sanat, cinsiyet farklılıklarından kaynaklanan güç dengesizliklerini yok saymaktadır. Bir grup kadın sanatçının çeĢitli sanat etkinliklerine imza atarak önemini vurguladıkları feminist sanat birçok kadın sanatçıya ilham olmuĢtur. Dönemin kadın sanatçıları sanat pratikleri ile ortaya koydukları düĢüncelerini; kavramsal sanat, pop art, enstalasyon, video, performans gibi ifade biçimleriyle eserlerine yansımıĢlardır. Bu çalıĢmada feminist sanatın sanat ortamındaki etkileri üzerinde durulmuĢ, aynı zamanda kadınları beden, cinsiyet ve kimlik bağlamında ele alan birçok iv sanatçının konuya olan duyarlılıklarını, dönemlerinde yaĢanılan kadın sorunlarını feminist bir bakıĢ açısıyla sanat eserlerine yansıtmaları, feminizmin tarihsel süreçleri dikkate alınarak incelenmiĢtir. Bu çalıĢma ile cinsiyet üzerinden dayatılan eĢitsizliğin kadınlar üzerinde ne tür etkilere yol açtığını, evrensel bir sorun olan ikinci cinsiyet sorunsalının toplumlar üzerinde kendini nasıl gösterdiğini ve bu önyargılı tutumun kadın sanatçıları nasıl etkilediğini ifade etmek amaçlanmııştır