Abstract:
Bu çalışma 3-6 yaş grubunda bulunan çocuklar için hazırlanmış olan resimli
çocuk kitaplarının duygu düzenleme becerisini desteklemesi yönünden incelenmesi
amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme
yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiş olan 2010- 2022
yılları arasında 3-6 yaş grubu çocuklar için Türkçe olarak yayımlanmış kitaplarda yer
alan duygular ve duygularla başa çıkma stratejilerinin yer aldığı yerli veya çeviri 113
kitaptan oluşmaktadır. Araştırmada veriler, alanyazın taraması ve uzman görüşlerine
dayanarak araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan “Kitap Künye Formu”, “Duygu
İnceleme Formu” ve “Duygularla Başa Çıkma Stratejileri Ölçüt Listesi” kullanılarak
elde edilmiştir. Formlar oluşturulurken Parrot (2001) tarafından yapılmış olan duygu
sınıflaması dikkate alınmıştır. Oluşturulan formlar aracılığıyla kitapların basım yılı,
yerli ya da çeviri olma durumu, kahramanın insan, hayvan ya da diğer (bitki, nesne
vb.) olma durumu ile ilgili künye bilgileri, kitaplarda belirlenen duyguların yer alma
durumu ve kahramanların bu duygularla başa çıkma stratejilerine ilişkin veriler
saptanmıştır. Araştırmada nitel veri analizi yöntemlerinden biri olan doküman analizi
ve veriler çözümlenirken betimleyici istatistik yöntemleri (frekans, yüzde, ortalama)
kullanılmıştır. Araştırmada yer alan kitaplar araştırmanın kavramsal çerçevesinden
yola çıkarak hazırlanmış olan Duygularla Başa Çıkma Stratejileri Ölçüt Listesine
kaydedilerek araştırmacı tarafından yorumlanmıştır. Sonuç olarak, incelen resimli
çocuk kitaplarında daha çok hayvan karakterlerin kullanıldığı belirlenmiştir.
Kitaplarda öfke, üzüntü, korku, sevinç ve sevgi duygularına yer verildiği; olumlu ve
olumsuz duygularla başa çıkmak için çoğunlukla kendi kendini motive etme, yetişkin
desteği alma, zihnini /dikkatini başka yöne yönlendirme, sakinleşme gibi işlevsel olan
stratejiler kullanıldığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular okul öncesi dönemde
duygular, duygularla başa çıkma stratejileri ve duygu düzenleme becerileri
bağlamında tartışılmıştır.
