Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın Emriyle Yarbay Şefik ÖZDEMİR Bey’in Revandiz, Musul-Kerkük-Süleymaniye Harekâtı

Abstract

Birinci Dünya Savaşından yenik çıkan Osmanlı Devleti, Mondros Ateşkes Antlaşmasını imzalayıp teslim oldu. Ülkenin bütün değerli kaynakları işgalcilerin denetimine girmiş oldu. Sahip olduğu zengin petrol yataklarından dolayı mirası paylaşılamayan bir ülke konumunda idi. Mondros Ateşkes Antlaşmasının ardından kurulan direniş guruplarıyla işgallere karşı tepkide bulunan Türkler, bir süre sonra Milli Mücadele hareketini başlattılar. Millî Mücadele döneminde güney cephesinde kuva-yı milliye teşkilatını kurup bölge halkıyla işgalci Fransızlara ve iş birlikçi Ermeni çetelerine karşı yürütülen mücadelenin Antep yöresindeki önderlerinden birisi Milis Yarbayı Ali Şefik Özdemir Bey’dir. Şefik Özdemir Bey, 2 Haziran 1920 tarihinde Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle Antep’e gelerek Fransızlara karşı mücadele eden birliklerin başına geçmiştir. Antep halkının Fransızlara karşı kahramanca müdafaa savaşlarını idare eden Şefik Özdemir Bey, daha sonra bu şehrin hemşehrisi ilan edilecek ve mebus seçilecektir. Özdemir Bey, 1922 yılında da Revandiz harekâtı adıyla bilinen Musul-Kerkük-Süleymaniye’ye yönelik askerî harekâtın komutanı 158 Atatürk Haftası Özel Sayısı 10 Kasım 2017 olarak görev almış şahsi yönden büyük gayretler harcamasına rağmen İngilizlerin üstün kuvvetleri karşısında bölgede fazla tutunamamış ve geri çekilmek zorunda kalmıştır. Kuzey Irak’ta 1922 yılı Temmuz-Ağustos ayında İngilizlerle çetin mücadeleler yapan Özdemir Bey, Türkiye’den istediği yardımın gelememesi üzerine -tam o sırada Büyük Taarruz harekâtı icra edilmekte idi- kuzeydoğuya doğru birliklerine çekerek İran’a iltica etmek zorunda kalmıştır. Türkiye idarecileri Lozan görüşmelerinde Musul, Kerkük ve Süleymaniye’nin Türk toprağı olduğu gerçeğini ortaya koydular. Ancak, petrol bölgesini yeni kurulmakta olan Türkiye’ye vermek istemeyen büyük güçler ve özellikle İngiltere bu duruma şiddetle karşı çıktı. Hatta bu karşılıklı atışmalar, Lozan görüşmelerinin sekteye uğramasına yeni bir savaş halinin ortaya çıkmasına yol açmıştı. Bu makalede Milis Yarbayı Ali Şefik Özdemir Bey’in, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle başlattığı Revandiz, Musul, Kerkük, Süleymaniye’ye yönelik askerî harekât ele alınmış, dönemin belgeleriyle konu açıklanmaya çalışılmıştır