Sadullah Siyayev’in Ahmed Yesevî Adlı Romanı Türkiye Türkçesine Aktarıldı.

Abstract

Özbek edebiyatı araştırmacısı Prof. Dr. Şuayip Karakaş, aynı zamanda Özbek Türkçesinden birçok eser aktaran usta bir mütercimdir. Onun diğer çalışmalarını olduğu gibi “Ahmed Yesevî” romanının Türkiye Türkçesine aktarımındaki emeklerini de takdir etmek gerekir. Karakaş, romanı güzel bir Türkçeyle ifade edebilmiştir. Aktarma esnasında eserin orijinal diline, Orta Asya Türkçesine sadık kalmaya çalışması, onun Türkistan lehçeleri ve edebiyatlarına ne kadar hâkim olduğunu göstermektedir. Ahmed Yesevî’nin hayatta olduğu yıllardan itibaren 20. yüzyılın başlarına kadar Pîr-i Türkistan’ın eserleri Türkistan’da henüz yasaklanmamıştı. Yurt dışında da -özellikle Türkiye’de onun eserleri hakkında konuşmak ve yazmak sorun olmamıştır. Bugüne kadar Ahmed Yesevî’nin hayatı, fikir ve görüşleri, hikmetleri hakkında kitaplar yazılmış, bilimsel çalışmalar yapılmış ve hâlâ yapılmaktadır. Sovyet devletinin ilk elli senesinde Ahmed Yesevî’nin şahsı ve sanatı eleştirilmiş, şiirlerini okumak ve incelemek yasaklanmıştı. Buna rağmen 70’li yıllarda Özbekistan’da onun eserleriyle ilgili bilimsel çalışmalar ve edebî eserler yazılmaya başlanmıştır. Nitekim ilk olarak Özbek edebiyatı tarihçisi Prof. Dr. Ergeş Rüstemov makaleler yayımlamıştır. Ondan sonra Prof. Dr. Necmeddin Kâmilov, Prof. Dr. İbrahim Hakkul, Prof. Dr. Ârif Osman gibi ilim adamlarının çalışmalarında, millî marş yazarı Abdullah Ârifoğlu’nun “Sahipkıran” dramında ve millî sanatçı Dedehan Hasan’ın şiir ve bestelerinde, Ahmed Yesevî’den bahsedilmiştir. Pîr-i Türkistan’ı sanat diliyle anlatan eserler serisine, Türkistan şehri yakınındaki Karnak köyünde doğup büyüyen, ama Taşkent’te yaşayıp eserler veren tanınmış yazarımız Sadullah Siyayev, Ahmed Yesevî hakkındaki ilk romanı da katılmıştır (Taşkent: “Özbekistan” yayınevi, 2012, 336 s.). Sadullah Siyayev’in edebiyat tarihimizde de müstesna bir yere sahip olan bu romanı, Ahmed Yesevî’nin tarihî ve edebî simasını betimlemede büyük bir tecrübedir ve ilk önce Uygur