Abstract:
Son yıllarda yönetim biliminin önemli kavramlardan biri de imaj
kavramıdır. İmaj kelimesi, kişiden kişiye değişen anlamlar taşımaktadır.
Bazı kişiler imaj kelimesine pozitif bakmakta, bazı kişiler ise imajın doğal
olmayan, gerçeklerden uzak, yapay özellikler veya davranış kalıpları
içerisine girerek meydana getirildiğini savunmaktadır. Gerek pozitif, gerek
negatif açıdan bakıldığında, günümüzde imaj kavramı günlük hayatımızda
önemli yer tutmaktadır.
Kurumlar kurumsal imajlarını güçlü tutmak ve sahip olduklarını tüm
paydaşlarına doğru yansıtmak zorundadır. Bu nedenle kurumun içinde
ve dışında tüm paydaşların, hizmet edilen tüm kitlenin, kurumsal imaj
algısına dair fikir sahibi olunmalıdır.
Öğrenciler günlük yaşantılarının büyük bir kısmını okullarda geçirmektedir.
Onların sosyalleşme sürecinde okullar temel toplumsal görevi görmektedir.
Öğrenciler kendilerini mutlu ve güvende hissetmeleri, onların okul
hakkında olumlu düşünmelerine bağlıdır.
Okula aidiyet duygusu, öğrencilerin okulun sosyal çevresinde bir birey
olarak kabul görmesi, varlığına saygı duyulması ve destek görmesi
biçiminde tanımlamaktadır. Okula aidiyet duygusu yüksek olan öğrencilerin
kendilerini değerli hissettikleri, özgüvenlerinin de yüksek olduğu ve bu
duygunun okulu bırakma davranışı üzerinde olduğu düşünülmektedir.
Okula bağlılık duygusu yüksek olan öğrencilerin okul ve sınıf düzenine
uyum düzeyi daha yüksek olabilmektedir.
Okula aidiyet duygusu düzeyi, öğrencinin bireysel olarak okuldaki diğer
bireyler tarafından ne ölçüde onaylandığına, saygı duyulduğuna, dâhil
1
İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
2
İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Öğrencilerin Okulların İmajına İlişkin Algıları ve Aidiyet Düzeyi
206
edildiğine ve desteklendiğine yönelik öznel duygu durumudur. Yapılan
çalışmalarda, aidiyet duygusundaki sürekliliğin sosyal, psikolojik
ve akademik uyuma elverişli bir okul ortamında elde edilebileceği
düşünülmektedir.
Bu araştırma, tarama modelinin kullanıldığı bilimsel bir çalışmadır. Genel
tarama modelleri, çok sayıda elemandan oluşan bir evrende, evren hakkında
genel bir yargıya varmak amacı ile evrenin tümü ya da ondan alınacak bir
grup, örnek ya da örneklem üzerinde yapılan tarama düzenlemeleridir.
Araştırmanın Amacı
Alt, orta ve üst düzey sosyoekonomik çevrelerde yer alan resmi
ortaokulların, yedinci ve sekizinci sınıflarında öğrenim görmekte olan
öğrencilerinin, okulun imajına ilişkin algıları ve aidiyet duygu düzeyleri
arasındaki ilişkiyi belirlemektir.
Bu araştırmanın alt amaçları:
1. Ortaokul yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okul imajına ilişkin
algıları ile aidiyet duygu düzeyi; okulun bulunduğu sosyoekonomik
çevreye göre değişmekte midir?
2. Ortaokul yedinci ve sekizinci sınıfta öğrenim gören öğrencilerin okul
imajına ilişkin algıları ile aidiyet duygu düzeyi, sınıf seviyesine göre
değişmekte midir?
3. Ortaokul yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okul imaj algısı ve
aidiyet duygu düzeyi arasında cinsiyete göre farklılık var mıdır?
4. Okul imaj algısı ve aidiyet duygu düzeyi, ailenin maddi gelirine, anne
ve babanın mesleğine göre değişmekte midir?
Araştırmanın Önemi
Eğitim sisteminin temel kurumu olan okullar, hizmet ettikleri kitleye ve çevreye
çekici gelmesi, kurum imajının etkileme düzeyine bağlıdır. Dünyamızda rekabetin
yoğun yaşandığından, dolayı okullar da kurum imajını sürekli geliştirmelidir.
Sınırlılıklar
Çalışma İstanbul Eyüp ilçesine bağlı üç ortaokul ile sınırlandırılmıştır.
Bu üç okulda öğrenim gören öğrencilerin, ölçeklerde yer alan sorulara
verdikleri cevaplarla okul imaj algısı ve aidiyet duygu düzeyi ile ilgili
Fikri ÖZKAN, Prof. Dr. Hasan Basri GÜNDÜZ
Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı - 2017 (205-208) 207
görüşlerini kapsamaktadır.
Araştırmada kullanılan iki ölçek de amaca uygundur.
Varsayımlar
Araştırmanın amacına ulaşabilmesi için kullanılan “Okul İmaj Algısı Ölçeği”
ve “Okula Aidiyet Duygu Düzeyi Ölçeği” yeterli oldukları varsayılmaktadır.
Araştırmaya katılan öğrenciler sorulara verdikleri cevaplar, onların samimi
ve gerçek duygularını yansıttığı varsayılmaktadır.
Tanımlar
İmaj kelimesi, kişiden kişiye değişen anlamlar taşımaktadır. Bazı kişiler
imaj kelimesine pozitif bakmakta, bazı kişiler ise imajın doğal olmayan,
gerçeklerden uzak, yapay özellikler veya davranış kalıpları içerisine
girerek meydana getirildiğini savunmaktadır. Gerek pozitif, gerek negatif
açıdan bakılsın, günümüzde imaj kavramı, günlük hayatımızda önemli yer
tutmaktadır. Kurum imajı, kurumda çalışanlar ve kurum hedefi gözünde
oluşan ve kuruma ruh kazandıran, ona soyut bir kavramdan öte bir anlam
katan değerdir.
Okul imajı, müşterilerinin ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için, yapısını
ve işleyişini ona göre biçimlendirmelidir. Okulun imajını oluşturan
unsurlar, teknolojik donanımı ve olanakları, kütüphane hizmetlerinin
sunumu, beslenme olanakları, sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerine
verilen önem, öğretmenlerin kalitesi oluşturmaktadır. Öğrencilerin okula
aidiyetini, öğrenci kendisini okulun bir parçası olarak hissetmesi, kabul
görmesi, fikirlerinin önemsenmesi, ilgi görmesi, arkadaş ilişkileri, sosyal
etkinliklere katılma, saygı duyulması, kendini gerçekleştirme fırsatlarının
verilmesi unsurlarından meydana gelmektedir.
Yöntem
Bu araştırma, tarama modelinin kullanıldığı bilimsel bir çalımadır.
Araştırmanın evreni 2014-2015 eğitim öğretim yılı, İstanbul ili Eyüp
ilçesine bağlı, alt, orta ve üst sosyoekonomik düzeyde bulunan üç resmi
ortaokulun yedinci ve sekizinci sınıfında öğrenim gören 400 öğrenciden
oluşmaktadır. Evreni temsil edici bir örneklemin seçiminde amaçlı
örnekleme yoluna gidilmiştir. Bu tür örneklemede evrendeki her tabaka
için kotanın konulmadığı ancak uygunluk örneklemesinde olduğu gibi her
Öğrencilerin Okulların İmajına İlişkin Algıları ve Aidiyet Düzeyi
208
önüne gelenin de örnekleme alınmadığı, bazı alt kümelerin evreni genel
hatlarıyla yansıttığı görülse de bundan sonra da yansıtacağı varsayımına
dayalı olarak alt kümelerden oluşan bir örnekleme yoluna gidilmektedir.
Veriler iki farklı ölçme aracı kullanarak toplanmıştır. Bu araçlar, Okul
İmaj Algısı Ölçeği (OİAÖ), (Cerit, 2006); Okula Aidiyet Duygusu Ölçeği
(OADÖ), (Sarı, 2013). Okul İmaj Algısı Ölçeği, 20 maddeden, Okula
Aidiyet Duygusu Ölçeği ise 18 maddeden oluşmaktadır