Abstract:
Bu tez çalışmasında depremin düşey bileşeninin yapısal davranışa etkisinin
incelenmesi amacıyla analitik bir çalışma yapılmıştır.
Tezin ilk bölümüne giriş bölümü olarak başlanmıştır. Bu bölümde genel olarak
çalışmanın kapsamı ve literatür araştırması kısaca anlatılmıştır.
Çalışmanın ikinci bölümünde ise yapısal modelin tasarlanması üzerinde çalışılmıştır.
Tez çalışmasında kullanılacak yapısal model, beş katlı, düzenli ve simetrik olacak
şekilde betonarme okul binası olarak DBYBHY-2007’ye göre tasarlanmıştır. Ayrıca,
yapısal modelde kullanılan malzeme hakkında da bilgi verilmiştir.
Çalışmanın üçüncü bölümünde ise analizde kullanılacak hesap yöntemi ve deprem
kayıtları hakkında bilgiler verilmiştir. Tez çalışmasının amacı depremin düşey
bileşeninin etkilerini, yatay bileşen etkileriyle kıyaslayarak yapısal parametreleri ne
ölçüde değiştirdiğini görmektir. Tez çalışmasında, düşey deprem etkisi şiddetli olan
yedi deprem kaydı kullanılmıştır. Tez çalışmasında kullanılan program Seismostruct
yazılımı olup, üç boyutlu olarak modellenen beş katlı betonarme binayı depremin
yatay bileşenleri (x+y) etkilemiştir. Daha sonra yatay bileşenlere ek olarak düşey
bileşenler de eklenmiş olup, analizler tekrarlanmıştır (x+y+z). Analizlerin zaman
tanım alanında doğrusal olmayan yöntem ile yürütülmüştür.
Dördüncü bölümde hazırlanmış model çözümlemesi yapılmıştır. Yatay ve
yatay+düşey deprem etkilerinin yapısal davranışa etkilerini belirleyebilmek için
referans kolonlar ve kirişler seçilmiştir. Seçilmiş kolonlar ve kirişlerin eksenel kuvvet,
kesme kuvvetleri, katlararası ötelemeleri ve toplam deplasman değerler sonuçları
incelenmiştir. Dördüncü bölümde herbir deprem kaydı için bulunan sonuçlar garfik ve
çizelgeler halinde sunulmuştur.
Beşinci ve son bölümde ise sonuçlar kısaca özetlenmiştir. Analiz sonrasında elde
edilmiş veriler ışığında, depremin düşey bileşeninin özellikle kolonlardaki eksenel
kuvvetlerin artışına ciddi bir miktarda etki ettiği gözlemlenmiştir. Kolon kesme
kuvvetlerinde depremin düşey bileşeninin eklenmesiyle önemli miktarda artışlar
gözlenmese de yaklaşık yüzde on beş oranında artış kaydedilmiştir. Kat ötelemelerinde
ve toplam yapısal deplasmanda ise belirgin değişiklikler kayıt edilmemiştir.