Abstract:
Bilim ve teknolojide hızlı bir ilerlemenin yaşandığı günümüz dünyasında
meydana gelen değişimler ve yenilikler yeni iş sahalarını ortaya
çıkarmaktadır. Bu değişim ve yeniliklere uyum sağlamış insan gücü
ihtiyacı da her geçen gün artmaktadır. Bu gelişmelere ve yeniliklere uyum
sağlayabilen nitelikli iş gücünün yetiştirilmesi için etkin bir mesleki
eğitimin gerekliliği şüphesiz kaçınılmazdır. Mesleki ve teknik eğitim genel
anlamda; bireysel ve toplumsal yaşam için zorunlu olan belirli bir mesleğin
gerektirdiği bilgi beceri ve pratik uygulama yeteneklerini kazandırarak
bireyi zihinsel, duygusal, sosyal, ekonomik ve kişisel yönleriyle dengeli
biçimde geliştirme sürecidir (Alkan, Doğan ve Sezgin, 1998, s. 3). Mesleki
ve teknik eğitimin en önemli aşamalarından birisi 3308 sayılı Çıraklık ve
Mesleki Eğitim Kanunu ile öğrencilerin iş yaşamıyla tanışmasını sağlayan,
okulda kazandıkları teorik bilgileri pratiğe dönüştürmeye imkan veren,
ayrıca sorumluluk sahibi olma, kendine güven duyma, iletişim kurma,
karar verme ve problem çözme becerilerini kazandıran staj eğitimidir.
3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu temel alınarak İşletmelerde
Beceri Eğitimi adı altında Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılan yönetmeliğe
göre yapılan eğitimde öğrencilerin karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara
ilişkin çözüm yollarının oluşturulması araştırmanın amacını oluşturmaktadır.
Araştırmanın evrenini; İstanbul ili Güngören ilçesinde mesleki ve teknik
liselerde 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre staj yapan, son sınıf
öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise 2014-2015 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Güngören ilçesinde son sınıfta staj yapmakta
olan 253 öğrenciden oluşmaktadır. Veri toplama aracı geliştirilirken
İlknur Nayır’ın “Ticaret Meslek Lisesi Öğrencilerinin Staj Eğitiminden
1
İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
2
İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Staj Yapan Öğrencilern Karşılaştıkları Sorunlar ve
Çözüm Yolları
340
Beklentileri ve Staj Eğitimi Sırasında Karşılaştıkları Sorunlar” isimli
yayınlanmamış yüksek lisans tezinden yararlanılmıştır. Veri toplama
aracının birinci bölümde Mesleki ve Teknik Liselerde öğrenim gören
ve mesleki eğitimlerini işletmelerde gerçekleştiren öğrencilerin kişisel
bilgilerini içeren 9 soru bulunmaktadır. İkinci bölümünde öğrencilerin staj
faaliyetlerinde karşılaştıkları sorunlarla ilgili 23 soru, üçüncü bölümünde
ise karşılaşılan sorunlara ilişkin çözüm yollarının değerlendirilmesi ile
ilgili 15 soru bulunmaktadır.
Veriler toplandıktan sonra SPSS programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada
karşılaşılan sorunların tespitine ilişkin kullanılan ölçeğin güvenilirlik analizi
sonucu Cronbach’s Alpha değeri 0,795; çözüm yollarının tespitine ilişkin
kullanılan ölçeğin Cronbach’s Alpha değeri ise 0,737 olarak bulunmuştur.
İkili değişkenlere göre farklılıkları belirlemek amacıyla t-testi, üç ve daha
fazla değişkenlere göre farklılıkları belirlemek amacıyla tek yönlü varyans
analizi, varyans analizlerinde bulunan farklılıkların kaynağını belirlemek
amacıyla Tukey testi uygulanmıştır. Gruplar arasında anlamlı bir farkın
olup olmadığı p <0.05 düzeyinde test edilmiştir.
Yapılan araştırmaya göre katılımcıların yaşadıkları sorunlara ve çözüm
önerilerine ait ortalama puanlar hesaplanmıştır. Katılımcıların cevapları
incelendiğinde staj faaliyetiyle ilgili çeşitli sorunlarla karşılaştıkları tespit
edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin sunulan çözüm önerilerini yüksek oranlarda
destekledikleri ortaya çıkarılmıştır.
Araştırmaya katılan öğrencilerin staj faaliyetinde karşılaştıkları sorunların
cinsiyete, işyerinin kim tarafından bulunduğuna, staj eğitimin kim
tarafından verildiğine, çalışılan sektör gibi değişkenlere göre farklılaştığı
tespit edilmiştir. Fakat öğrencilerin işyerinde sorun yaşamaları üzerinde
koordinatörlük faaliyetinde bulunan öğretmenin işyerine düzenli gelip
gelmemesi yönünden herhangi bir farklılığın ortaya çıkmadığı görülmüştür.
Çalışma sonuçları incelendiğinde mesleki ve teknik eğitimde staj eğitimini
düzenleyen 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun günümüz
dünyasında okul, işletme ve öğrencilerin ihtiyaçlarına tam anlamıyla cevap
veremediği ve bu kanunda yapılacak değişikliklerin mesleki ve teknik
eğitime çok büyük katkıları olacağı ifade edilebilir.