AKIŞ DENEYİMİ İLE İŞ TATMİNİ ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÜSTBİLİŞİN DÜZENLEYİCİ ROLÜNÜN İNCELENMESİ

Abstract

İş tatmini ve akış deneyimi, çalışanların genel refahını ve iş performansını etkileyen kritik faktörlerdir. Bu nedenle, bu iki değişken arasındaki ilişkiyi anlamak ve etkili faktörleri belirlemek, iş dünyasında ve psikoloji literatüründe önemli bir boşluğu doldurabilir. Üstbilişin, çalışmada akış deneyimi ile iş tatmini arasındaki ilişkideki düzenleyici rolünün anlaşılması, ilgili unsurları etkileyen karmaşık süreçleri daha iyi kavramaya ve uygulamalı stratejilere yönelik bilgiler sağlamaya yardımcı olduğu görülmektedir. Konuya dair sınırlı araştırma bulunması bu çalışmanın önemini göstermektedir. Bu doğrultuda çalışmanın temel amacı çalışmada akış deneyimi ile iş tatmini arasındaki ilişkide üstbilişin düzenleyici rolünü incelemektir. Bu nedenle özel sektör ve kamu çalışanlarından oluşan 400 birey ile anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Herhangi bir psikolojik ve nörolojik rahatsızlığı olan bireyler araştırma dışında bırakılmıştır. 18-65 yaş aralığında olan, İstanbul’da ikamet eden çalışanlarla yürütülen ve nicel yaklaşım benimsenen bu araştırmanın veri toplama sürecinde Çalışmada Akış Deneyimi Ölçeği, Üstbiliş Ölçeği-30, İş Tatmini Ölçeğinden yararlanılmıştır. Veriler, istatistiksel analizlerle hipotezlerin test edilmesi amacıyla IBM Statistic v23 ve Process v4 paket programları kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışma, sosyodemografik faktörlerin (yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, çocuk sahibi olma durumu, pozisyon, çalışma süresi, mevcut kurumda çalışma süresi) etkilerini de dikkate almaktadır. Araştırmanın bulguları, çalışmada akış deneyimi ile iş tatmini arasında pozitif bir ilişki olduğunu ve bu ilişkide üstbilişin düzenleyici bir rol oynadığını göstermektedir. Özellikle düşük üstbiliş düzeyine sahip bireylerde, çalışmada akış deneyimi ile iş tatmini arasındaki bağlantının daha güçlü olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışanların çalışmada akış deneyimi ile iş tatmini düzeyleri; çalışmada akış deneyimi ile üstbiliş vi düzeyleri; iş tatmini ile üstbiliş düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular güncel literatür ışığında tartışılmıştır.