ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ TANISI OLAN BİREYLERDE GÖZLERDEN ZİHİN OKUMA BECERİSİ İLE PROSOSYAL DAVRANIŞLAR VE EMPATİK EĞİLİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmada özel öğrenme güçlüğü tanısı olan 13-17 yaş aralığındaki öğrencilerin gözden zihin okuma becerileri ile prososyal davranışları ve empatik eğilimleri arasındaki ilişkinin normal gelişim gösteren akranlarıyla karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada ilişkisel tarama modeli ve nedensel karşılaştırma modeli birlikte kullanılmıştır. Araştırma grubu çalışmanın amacı ve evrenin özellikleri göz önünde bulundurularak Amaçlı Örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma kapsamında 151 özel öğrenme güçlüğü tanılı, 144 normal gelişim gösteren toplam 295 öğrenciye ulaşılmıştır. Katılımcılardan Demografik Bilgi Formu, Gözlerden Zihin Okuma Testi Çocuk Formu (GZOT-ÇF), KA-Sİ Ergenler için Empatik Eğilim Ölçeği ve Ergen Prososyallik Ölçeği (EPÖ) aracılığıyla veri toplanmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS 26 yazılımı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistikler (ortalama, standart sapma, minimum, maksimum), ilişkisiz örneklemler t testi, Mann Whitney U testi, ilişkisiz örneklemler için tek yönlü varyans analizi (One Way ANOVA), Kruskal Wallis H testi, Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı testi kullanılmıştır. Gruba göre fark incelendiğinde empati, duygusal empati, bilişsel empati, EPÖ, EPÖ Dışsal ve GZOT-ÇF puan ortalamalarının gruba göre anlamlı farklılık gösterdiği, normal gelişim gösteren öğrencilerin puan ortalamalarının daha yüksek olduğu bulunmuştur. Özel Öğrenme Güçlüğü tanılı öğrenciler için Empati EPÖ ile orta düzeyde, pozitif anlamlı korelasyon gösterirken, Empati ile GZOT-ÇF ise düşük düzeyde, pozitif ve anlamlı korelasyon göstermektedir. EPÖ ile GZOT-ÇF arasında düşük düzeyde, pozitif ve anlamlı korelasyon bulunmaktadır. Cinsiyete göre özel öğrenme güçlüğü tanılı öğrenciler için Empati ve Duygusal Empati puan ortalamaları

kızlarda daha yüksek bulunmuştur. Normal gelişim gösteren öğrencilerde ise ek olarak Bilişsel Empati puan ortalamaları da kız öğrencilerde daha yüksek bulunmuştur. Elde edilen bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.