MODERN İPEK YOLU OLARAK “BİR KUŞAK BİR YOL” PROJESİ: SEÇİLMİŞ ORTA ASYA ÜLKELERİ ÜZERİNE EKONOMİK ETKİLERİ

Abstract

Çin son yıllarda büyüyen ekonomisinin istikrarlı bir şekilde gelişmesini sağlamak için başta Orta Asya olmak üzere dünyanın birçok ülkesini etkileyecek şekilde dış politikada olumlu ilerlemeler sağlamış ve uluslararası bir aktör haline gelmiştir. SSCB’nin dağılması sonucu ortaya çıkan bağımsız Orta Asya devletleriyle siyasi, ekonomik ve ticari ilişkileri geliştirmek için Bir Kuşak Bir Yol (BKBY) projesinin temelini oluşturup, Orta Asya’da meydana gelen otorite boşluğunu doldurmaya çalışmıştır. Bu maksatla Çin, BKBY projesi kapsamında oluşturduğu kara ve demir yolu güzergâhları ile ürünlerini Orta Asya üzerinden Avrupa’ya ulaştırmayı hedeflemiştir. Bunun yanında Çin, istikrarlı ekonomik büyümesini sağlayabilmek için ihtiyacı olan enerji kaynaklarını, Orta Asya’dan kolayca ithal etmek istemiştir. Ancak Orta Asya ülkeleri sahip oldukları doğal kaynakları, altyapının yetersiz, ekonominin ise zayıf olmasından dolayı uluslararası arenaya ihraç etmekte zorlanmışlardır. Bu bağlamda Çin, dış yatırıma ihtiyacı olan Orta Asya ülkelerindeki boşluğu doldurmak için, SSCB’nin dağılması sonrası bölgeye müdahale ederek bu ülkelerle ilişkilerini geliştirmiş ve bu ülkelerin başta altyapı tesisleri, enerji sektörü, madencilik sektörü ve teknolojik alanları olmak üzere birçok alanda yatırımlarda bulunmuştur. Orta Asya ülkeleri ise bağımsızlıklarını aldıkları 1991’li yıllardan günümüze kadar karşılaştıkları ekonomik zorlukları aşmak için büyük mücadele vermektedirler. Bu kapsamda BKBY projesi bu ülkelerin zengin yer altı ve yerüstü kaynaklarını dış pazarlara ulaştırmak ve refah seviyelerini yükseltmek için büyük bir imkân sağlamaktadır. Bu çalışmada, BKBY projesinin Orta Asya ülkeleri üzerindeki mevcut ve muhtemel ekonomik etkileri incelenmiştir. Sonuç olarak Çin’in, Orta Asya ülkeleri üzerinde BKBY projesi kapsamında etkinliğini artırarak bölgedeki güç mücadelesinde Batı’ya karşı bir rakip olarak

yükselirken, Orta Asya ülkelerinin de proje kapsamında yatırımların ve istihdamın artması ve ihracatın geniş pazarlara ulaştırılması yoluyla ekonomik fayda sağlayacakları sonucuna ulaşılmıştır.