KADIN GRAFİTİ SANATÇILARININ GRAFİTİ SANATINDAKİ YERİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Abstract

Toplumsal cinsiyet, biyolojik cinsiyet dıĢında toplum tarafından kadın ve erkeğe belli roller ve beklentilerin belirlendiği bir kavramdır. Toplumsal cinsiyet eĢitsizliğinde ise kadın ve erkeğe belirlenen bu rol ve beklentiler, sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda ayrımcılık ve eĢitsizliğe dönüĢür. Sanatta da toplumsal cinsiyet eĢitsizliği, kadın ve erkek sanatçıların görünürlüğü ve fırsat eĢitsizliği gibi farklı ayrımcı yansımalar gösterir. Erkek sanatçıların üstün görünmesine, kadın sanatçıların yeteneklerinin küçümsenmesine neden olur. Bu durum, kadınların sanat alanında daha çok var olma mücadelesi vermesini doğurur. Son yıllarda daha çok farkındalık yaratmasına karĢın grafiti sanatı gibi günümüzde kabul görmüĢ ve popülerleĢmiĢ bir sanat formunda dahi toplumsal cinsiyet eĢitsizliği hala mevcuttur. Kadın grafiti sanatçıları, aynı yeteneklere sahip olmalarına rağmen, erkek meslektaĢlarına göre daha az saygı görerek önyargılara maruz kalmaktadır. Bu nedenle sanatta cinsiyetin önemsiz olduğu ve her sanatçının istediği sanat dalında eĢit koĢullarda çalıĢabilmesi fikrini destekleyen, önyargıların ortadan kaldırılmasının hedeflendiği bir araĢtırma önemlidir. Grafiti alanında yapılan araĢtırmaların az olmasından dolayı araĢtırma literatüre katkı sağlarken toplumsal cinsiyet eĢitsizliğini grafiti alanında da görünür kılmaktadır. AraĢtırmada, betimsel analiz ve röportaj yöntemi kullanılmıĢtır. Yerli ve yabancı 12 kadın grafiti yazarı ile derinlemesine yapılan röportaj sonucunda kadın grafiti sanatçılarının deneyimlerinden yararlanılarak toplumsal cinsiyet eĢitsizliği konusunda yaĢadıklarına değinilmiĢtir. Grafiti hakkında literatür taraması yapılırken bu konu hakkında kaynak yetersizliğinden dolayı kiĢisel deneyimlerden de ayrıca yararlanılmıĢtır. Bu araĢtırma, kadın grafiti yazarlarının grafiti dünyasında toplumsal cinsiyet bağlamında yaĢadıkları deneyimleri inceleyerek geçmiĢten günümüze iv geçirdiği süreci ortaya koymaktadır. Kadın grafiti yazarları günümüzde tek baĢlarına bağımsız hareket ederek erkekler ile aynı düzeyde eserler ortaya koyabilmektedir. Ancak günümüzde azalsa bile toplumsal cinsiyet eĢitsizliğinin tamamen ortadan kalkmadığı, eskiye oranla daha rahat çalıĢabilmelerine rağmen kadın grafiticilerin hala toplumun belli kesimleri tarafından ötekileĢtirildikleri de görülmüştür