BİTLİS İLİNDE COVID-19 PANDEMİ DÖNEMİNDE KİLO ALAN KİŞİLERİN ZAYIFLAMAK AMACIYLA BAŞVURDUĞU DİYETLERİN VE BİREYSEL YÖNTEMLERİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırma Bitlis ilinde yaşayan 19-64 yaş arasındaki bireylerin demografik bilgileri, Covid-19 geçirme durumları, besin tüketim sıklıkları ve miktarları, besinler ve miktarları, makro-mikro besin ögeleri alım düzeyleri, ağırlık yönetimi için tercih ettikleri popüler diyetler ve zayıflama yöntemleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Pandemi etkisinin azalmasıyla katılımcı bireylerin ağırlık yönetimi sağlamak için diyet polikliniğine/diyetisyene başvururken bazıları ise güvenilir olmayan kaynaklardan edindiği popüler diyetleri ve bireysel zayıflama yöntemlerini uygulamayı tercih etmiştir. Araştırma, Temmuz 2022-Ocak 2023 tarihleri arasında Bitlis’te bulunan 19-64 yaş arasındaki yetişkinler ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 197 kadın, 188 erkek birey olmak üzere toplam 385 kişi katılmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin genel bilgilerini (yaş, vücut ağırlığı, boy uzunluğu, cinsiyet vs.) ve beslenme alışkanlıklarını saptayabilmek amacıyla 32 sorudan oluşan sosyodemografik form ve günlük besin ögesi alımlarını saptayabilmek amacıyla 24 Saatlik Besin Tüketim Kaydı kullanılmıştır. Elde edilen verileri değerlendirmek amacıyla SPPS 25.0 istatistik paket programı ve 24 saatlik besin tüketim kaydının değerlendirilmesi ve alınan besin ögelerinin saptanması için Beslenme Bilgi Sistemi (BeBiS) programı kullanılmıştır Çalışmaya katılan kişilerin %52,2’sinin Covid-19 virüsüne yakalandığı, %57,6’sının pandemi sürecinde vücut ağırlığında artış olduğu, bu süreçte %38,7’sinin kaygı durumunun kötü olduğu belirlenmiştir. Bunun yanısıra çalışmaya katılan bireylerin %36,4’ünün uyku düzeninin kötüleştiği, %65,4’ünün fiziksel aktivitesinin azaldığı, %34,5’inin fast-food tüketiminin arttığı ve %33,2’sinin hazır yiyecek tüketimini arttığı tespit edilmiştir. vii Pandemi sürecinde vücut ağırlığını azaltmak amacıyla bireylerin %30,2’sinin bireysel zayıflama yöntemlerini (diyet hapı, zayıflama çayı vb.) uyguladığı, %39,6’sının diyet polikliniğine/diyetisyene gittiği, %30,2’sinin bazı popüler diyetleri uyguladığı belirlenmiştir. Yaptığımız araştırmada elde ettiğimiz verilere göre pandemi döneminde ağırlık artışı sonucu vücut ağırlığını azaltmak isteyen kişiler bazı popüler diyetlerden olan Açlık diyeti, Karatay diyeti ve Dukan diyetini daha yoğun olarak tercih etmişlerdir. Kullandığınız yöntemlerle vücut ağırlığınız düştü mü sorusuna hayır yanıtını veren bireylerin %50,6’sının bireysel zayıflama yöntemlerini tercih ettiği gözlenmiştir. Sonuç olarak Bitlis’te yaşayan 19-64 yaş arası bireylerin pandemide yaşanan süreçten etkilendiği görülmüştür. Aynı zamanda evde kalma durumu, yasaklardan ötürü oluşan hareketsiz yaşam, kaygı durum bozukluğu, uyku düzeni bozukluğu, hazır paketli yiyecek tüketimi ile beraber çoğunluğunun vücut ağırlığında artış olduğu, vücut ağırlığının azalmasını isteyen bireylerin ise zayıflamak için diyet polikliniğine/diyetisyene, bazı popüler diyetlere ve bazı bireysel zayıflama yöntemlerine başvurdukları ortaya çıkmıştır.